نقادي نظريۀ فخر رازي در مورد جوهر فرد

تحليل حقيقت جسم از قديمي‌ترين مباحث فلسفي است. دموكريتوس يا ذيمقراطيس ابداع‌كنندۀ نظريۀ جوهر فرد يا اجزاء لايتجزي مي‌باشد كه يكي از نظريات مهم در زمينۀ تبيين حقيقت جسم است. طبق اين نظريه، اجسام مركب از اجزاء ريز، نامتناهي و بالفعل هستند كه تقسيم‌پذير نيز نيستند. در مقابل، ارسطو جسم را متصل دانسته و به نقادي نظريۀ ذيمقراطيس مي‌پردازد. مشاييان مسلمان به خصوص ابن سينا تفسير ارسطو در مورد جسم را پذيرفته‌اند. در ميان متفكران اسلامي، فخر رازي دلايل چندي در اثبات نظريۀ جوهر فرد اقامه مي‌نمايد. استدلال‌هاي او از جهت مركب بودن حركت از اجزاء نامتناهي و مركب بودن زمان از آنات متوالي از يك‌سو و دلايل هندسي از سوي ديگر مي‌باشد. در پژوهش حاضر اثبات گرديد كه استدلال‌هاي رازي ناشي از مغالطه ميان تقسيم بالفعل با بالقوه و چگونگي مماس قرار گرفتن اشكال هندسي با يكديگر مي‌باشد.