تأثير رقابت تجاري فاطميان و عباسيان بر گرايش عشاير قفص جنوب كرمان به اسماعيليه‌ي فاطمي

A study of the effect of commercial competition between Fatimids and Abbasids on the tendency of the South Kerman nomadic tribes of qufs toward the Fatimid Ismaili sect

با استقرار خلافت فاطميان در297ﻫ.ق در افريقيه، رهبران نهضت فاطمي با تشكيل «سازمان دعوت» به گسترش نفوذ خود در سرزمين­هاي اسلامي پرداختند. يكي از كانون­هاي مورد توجه داعيان فاطمي، مناطق كوهستاني قفص جنوب كرمان، مقرّ عشاير قفص، بود كه به اسماعيليه ­ي فاطمي گرايش يافتند. هدف اين پژوهش، بررسي تأثير رقابت تجاري فاطميان و عباسيان بر گرايش زودهنگام عشاير قفص به اسماعيليه­ي فاطمي مي­باشد و با روش تحليلي تاريخي، به بررسي اين موضوع مي­پردازد. دستاوردهاي پژوهش نشان مي­دهد كه فاطميان در رقابت تجاري با عباسيان و با هدف تضعيف قدرت عباسيان، سعي در جا­به­ جايي مسير تجارت از خليج فارس به درياي سرخ نمودند و براي نيل به مقصود، اختلالاتي را در شبكه ­ي راه­ هاي تجاري جنوب ايران ايجاد كردند. فاطميان با دعوت عشاير قفص به اسماعيليه­ ي فاطمي، از آنان به عنوان تأمين­ كننده ­ي سياست­هاي خود سود بردند و با ناامني در مسير كاروان­ هاي حوزه­ي سواحل جنوب به مناطق داخلي ايران، موفق به تغيير مسير تجارت از خليج فارس به درياي سرخ شدند.

With the establishment of the Fatimids’ Caliphate in 297AH in Africia, the leaders of the Movement started to develop their dominance over different Islamic regions through the "Invitation Organization". Mountainous areas of qufs in southern Kerman were located in the nomadic tribes of qufs. they tended to Fatimids Ismaili. The main purpose of this research is to study the effect of the commercial rivalries of the Fatimids and Abbasids on the early orientation of the qufs tribes to the Fatimids Ismaili, using the historical analytical method. The results have revealed that the in the commercial competition with the Abbasids, Fatimids tried to shift the commercial ways from the Persian Gulf to the Red Sea, and they created some disturbances in the commercial business road networks in southern Iran. By changing the beliefs of the tribes and inviting them to the Fatimids Ismaili, the Fatimids benefited from them and by insecurities in the roads, they succeeded in changing the trade route from the Persian Gulf to the Red Sea.