بررسي گستره شريعت از منظر ديدگاه‏هاي رايج در «مصالح و مفاسد واقعيه»

رفتارهاي برخاسته از عمل به شريعت ـ از روي اجتهاد باشند يا از روي تقليد ـ همواره با احتمال خطا و عدم مطابقت با لوح محفوظ مواجه‌اند. در همين نقطه است كه گستره شريعت رخ مي‏نمايد و شمول يا عدم شمول آن بر اين رفتارها نمايان مي‌شود. در اين تحقيق با غايت تبيين اين گستره، ديدگاه‌هاي رايج در خصوص مصالح و مفاسد واقعيه با روش تحليلي ـ انتقادي مورد بررسي قرار مي‌گيرد. در همين راستا، اين نوشتار تأكيد دارد هرچند تصويب اشعري و معتزلي مي‌تواند به ‌صورت چشمگيري اين گستره را فراخ نمايد، اين دو ديدگاه با اشكالات ثبوتي عديده‌اي مواجه‌اند. متقابلاً نظريه «مصلحت تسهيل» محقق ناييني به تضييق قلمرو شريعت مي‌انجامد؛ از اين رو در اين نوشتار با تأكيد بر ديدگاه شيخ انصاري مبني بر «مصلحت سلوكيه» و ارائه تقريري نوين از آن، تلاش شده هم گستره شريعت به صورتي فراخ تصوير گردد و هم از ورود اشكالات ديدگاه تصويب جلوگيري شود