بررسي پيدايي نفس و ارتباط آن با جاودانگي در انديشۀ ارسطو و ابن‏سينا

مسئله نفس و بحث از آغاز و انجام آن، از مسائل مهم در حوزۀ فلسفه است. اگرچه در آراي فلاسفه باستان، بحث از نفس به ‌صورت مبهم بيان شده است، اين موضوع از جمله مباحث برجسته در آراي ارسطو و ابن‌سينا به شمار مي‏آيد. نگاه كلي به فلسفۀ ارسطو نشان مي‌دهد او براي همۀ موجودات قايل به نفس است. وي بر مبناي نظريۀ ماده ـ صورت، نفس و بدن را جدايي‌ناپذير مي‌داند و معتقد است نفس، حادث با حدوث بدن است و در نهايت با نابودي بدن نابود مي‌شود و بقايي براي آن در نظر نمي‌گيرد؛ اما با دقيق ‌شدن در آراي او و بررسي آثار مختلف وي، به مباحثي مي‌رسيم كه با اين نگاه كلي كاملاً متفاوت است و نشان‌دهندۀ اعتقاد او به جاودانگي دست‏كم بخشي از نفس است. ابن‌سينا نيز در مسئله پيدايي نفس ظاهراً نظري مشابه نظر ارسطو دارد و حتي شايد اين‏گونه به نظر آيد كه مقلد صرف ارسطوست و به تبع ارسطو به حدوث نفس معتقد است؛ اما با دقيق‌ شدن در آرا و آثار وي، مشخص مي‏شود در بسياري از جزئيات و اصول مهم از ارسطو فاصله مي‌گيرد؛ به‌ گونه‏اي كه اگرچه قايل به حدوث نفس است، بر خلاف نگاه ارسطويي در باب سرنوشت نفس، وي در نهايت نفس را امري جاودانه مي‌داند