كليدواژه :
ماوراءالنهر , جريانهاي كلامي , جريانهاي فكري , هشام بن حكم , عقلگرايي بغداد , فاريابي , عيّاشي , ابوعمرو كشّي
چكيده فارسي :
يكي از مباحث نيازمند مطالعات جدّي و پژوهشهاي روشمند در تاريخ كلام، شناسايي جريانهاي كلامي گوناگون در يك منطقه جغرافيايي است. دراينميان، حوزه ماوراءالنهر (بخشي از آسياي ميانه) كه مناطق گستردهاي را نيز دربردارد، هنوز مورد بررسي قرار نگرفته و در باب علم كلام كمتر پژوهشي درباره آن سامان يافته است. اين پژوهش با روش توصيفي ـ تحليلي نشان ميدهد برخي جريانهاي كلامي مدرسه كوفه، همچون جريان متكلمان محدّث با محوريت هشام بن حكم و جريان محدّثان با محوريت يعقوب بن يزيد و ايوب بن نوح، و همچنين جريان حديثمحور مكتب قم و جريان عقلگرايي مكتب بغداد، چگونه به منطقه وسيع ماوراءالنهر راه يافته و از سوي چه شخصيتهايي تا قرن پنجم هجري در آن ديار پويا بوده است.