بررسي انتقادي ديدگاه برخي اصوليان معاصر در باب حقيقت اختيار در پرتوي حكمت متعاليه

يكي از مباني انسان‏شناختي حكمت متعاليه، اختيار است كه در بستر ديگر مباني فلسفي آن تبيين مي‏شود. صدرا دو تعريف از حقيقت اختيار ارائه كرده كه متخَّذ از تحليل واقعيت است. برخي از متفكران علم اصول با بيان اشكالات متعدد گفته‌اند اين تعاريف، نه برآمده از واقعيت، بلكه برساخته از ذهن فلاسفه براي فرار از شبهه جبري است كه لازمه قولشان است؛ زيرا امكان فعل و ترك براي مختار بودن فاعل، موضوعيت دارد كه به دليل قول حكمت متعاليه به جريان عام ضرورت علّي، قابل تصور نيست. بررسي جامع نشان مي‏دهد ديدگاه اصوليان با اشكالات مبنايي و بنايي متعددي مواجه است و تحليل‌هاي حكمت متعاليه دراين‏باره، دقيق‌تر و مبتني بر واقعيت است؛ چه اينكه ضرورت علّي، نه‌تنها نافي اختيار نيست، بلكه موكِّد آن است