استدلال منطقي در قرآن

خداي سبحان در قرآن كريم، رسالت پيامبر اكرم(ص) را تلاوت آيات، تعليم كتاب و حكمت، و تزكيه نفوس معرفي مي‎كند. جامع همه اين رسالت‎ها، رسالت دعوت به سوي خداست. قرآن كريم با بيان اين رسالت جامع، روش‎هاي آن، يعني حكمت، موعظه حسنه و جدال احسن را بيان كرده است. خداي سبحان شيوه‎هاي گوناگون دعوت را به رسول خدا(ص) آموخته و خود نيز در تبيين و تفهيم معارف قرآني، آنها را به كار گرفته است. در اين پژوهش، با اذعان به وجود استدلال عقلي به لحاظ صورت و ماده در قرآن، به بررسي برخي از الگوهاي صوري استدلال در قرآن، يعني الگوي قياسي مي‎پردازيم. بررسي تمام صورت‌هاي استدلال، مانند صورت مصرّح و مضمر، صورت بسيط و مركب، صورت قياس، استقراء و تمثيل و بررسي تفصيلي تمام صورت‌هاي قياسي، يعني اقتراني حملي و شرطي و استثنايي اتصالي و انفصالي، و همچنين بررسي روش برهان، خطابه و جدل در قرآن، نيازمند پژوهش‏هاي متعدد و مستقل است و در اين تحقيق مختصر نمي‏گنجد. به همين دليل در اين پژوهش، به‏اختصار به بررسي برخي از صورت‏هاي استدلال، يعني صورت قياسي مي‏پردازيم و ساير مباحث را به پژوهش‏هاي ديگر واگذار مي‏كنيم