نانواسفنج‌هاي پليمري برپايه سيكلودكسترين با قابليت بارگذاري-رهايش مواد و كاربردهاي آن‌ها

نانواسفنج‌ها عموماً مواد متخلخلي هستند كه از به‌هم پيوستن مونومرهاي سيكلودكسترين به‌دست‌ مي‌آيند. آن‌ها داراي حفره‌هايي در اندازه نانومتري بوده و قابليت بارگذاري مواد در اين حفره‌ها را دارند. خواص پايه فيزيكي-شيميايي سيكلودكسترين‌ها در اواخر قرن نوزدهم بررسي  و سپس به‌عنوان روش عملي و اقتصادي براي بهبود خواص فيزيكي-شيميايي و خواص دارويي مانند افزايش انحلال‌پذيري، پايداري و زيست‌دسترسي مولكول‌هاي دارو استفاده شده‌اند. نانواسفنج‌هاي برپايه سيكلودكسترين متخلخل بوده و در محلول‌هاي آبي نامحلول‌اند. اين نانواسفنج‌ها داراي ساختار كروي‌شكل بلوري يا بي‌شكل هستند كه با استفاده از انواع مختلف سيكلودكسترين‌ها و مشتقات آن‌ها تهيه مي‌شوند. نوع سيكلودكسترين‌ها، عوامل شبكه‌اي‌كننده و درجه شبكه‌اي‌شدن روي ابعاد و قطبيت پليمر متخلخل اثرگذارند. نانواسفنج‌هاي پليمري با توجه به نوع عامل شبكه‌اي‌كننده، مي‌توانند به‌صورت خنثي يا اسيدي تهيه و سنتز شوند. اين‌گونه نانواسفنج‌ها داراي بخش‌هاي آب‌دوست و آب‌گريز بوده كه قابليت تله‌اندازي محدوده وسيعي از مولكول‌هاي چربي‌دوست و آب‌دوست را با تشكيل كمپلكس‌هاي درون‌گير و غيردرون‌گير القا مي‌كنند. اين كمپلكس‌ها، بدون ايجاد هيچ‌گونه پيوند كوئوردينانسي ميان مولكول‌ها تشكيل مي‌شوند. نيروي رانش براي تشكيل آن‌ها مي‌تواند برهم‌كنش‌هاي الكتروستاتيك، واندروالسي، آب‌گريز و انتقال بار باشد. اين نوع از نانواسفنج‌هاي پليمري با روش‌هاي مختلف از جمله ميكروسكوپي، بررسي انحلال‌پذيري، پتانسيل زتا، گرماسنجي پويشي تفاضلي و طيف‌سنجي زيرقرمز تبديل فوريه شناسايي مي‌شوند. عوامل مختلف مانند نوع پليمر و ميزبان، دما و روش تهيه مي‌توانند بر تشكيل و عملكرد نانواسفنج‌ها اثرگذار باشند. اين نوع از نانواسفنج‌ها در زمينه‌هاي متنوع نظير دارويي، نساجي، كاتاليزگرها، لوازم ‌آرايشي، كشاورزي و مانند آن‌ها كاربرد دارند.