مدل پيش‌بيني فرسود‌گي‌ شغلي براساس عدالت و تعهدسازماني، ميل به تغيير، تعارض و ابهام نقش

Burnout prediction model based on organizational justices and commitment, change intention, role conflict and ambiguity

فرسودگي ­شغلي يكي از عوامل اساسي در كاهش كارايي، از دست­ رفتن نيروي­ انساني، ايجاد عوارض جسمي و رواني، به­ خصوص در حرفه ­هاي خدمات­ انساني، مي­باشد. اين تحقيق با هدف ارائه مدل پيش­ بيني فرسودگي­ شغلي براساس عدالت و تعهد سازماني، ميل به تغيير، تعارض و ابهام نقش انجام شد. روش پژوهش همبستگي و جامعه ­آماري پژوهش همه كاركنان دانشگاه فني­وحرفه­اي و آزاد اسلامي شيراز بودند(430نفر) كه از ميان آن­ها 203 نفر به روش نمونه ­گيري خوشه­اي چندمرحله ­اي تصادفي انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل 5 پرسشنامه فرسودگي­ شغلي ماسلاچ(2001)، تعهدسازماني آلن و مي­ير(2004)، ميل به تغيير درويش يوسف(2000)، تعارض و ابهام نقش لو و همكاران(2001) و عدالت­ سازماني كلكوئيت(2001) بود. داده­ ها از طريق ضريب همبستگي پيرسون و تحليل مسير تحليل شد. نتايج پژوهش نشان داد كه تعهدسازماني داراي اثر مستقيم و اثر غيرمستقيم با ميانجي­گري ابهام نقش، ميل به تغيير و تعارض نقش بر فرسودگي­ شغلي است. همچنين عدالت­ سازماني داراي اثرغيرمستقيم با ميانجي­گري ابهام نقش، ميل به تغيير و تعارض نقش بر فرسودگي­شغلي است، ولي بين عدالت­ سازماني و فرسودگي­ شغلي رابطه مستقيم معنادار وجود نداشت. درنهايت ابهام نقش، ميل به تغيير و تعارض نقش داراي اثر مستقيم بر فرسودگ ي­شغلي است. طبق شاخص­هاي برازش­ شده، مدل نهايي پژوهش از برازش نسبتا خوبي برخوردار است.

Burnout is one of the most important factors in reducing productivity in organizations and involves physical and mental signs, especially in the human service professions.This research was to Burnout prediction model based on organizational justices and commitment, change Intention, Role conflict and ambiguity. The research method was correlation and the population was all the staff of technical & vocational and Islamic Azad Universityin shiraz(430 ones), that among them 203 ones were selected through multiple stage cluster randomized sampling method. Research instruments included 5 questionair Maslach burnout (2001), Allen & Meyer organizational commitment (2004), Darvish Yousef change intention (2000), Lu et al. role conflict and ambiguity (2001), and Colquitte organizational justice (2001). The data were analyzed using Pearson correlation coefficient and path analysis were utilized for analyzing the data. The results showed that organizational commitment have direct effect and also indirect effect on burnout via the mediation of change intention, role conflict and role ambiguity. Organizational justice had indirect effect on burnout via the mediation of change intention, role conflict and role ambiguity. No direct effect was found between organizational justice and burnout. Change intention, role conflict and role ambiguity had direct effect on burnout. According to the fitted indices, the final model of the study has a relatively good fit.