تعيين الگوي رطوبتي در خاك‌هاي آب‌گريز شده با لجن فاضلاب شهري در جريان دو بعدي

آب‌گريزي خاك بر پيشروي جبهه رطوبتي و انتقال املاح در خاك مؤثر است. اين پژوهش براي بررسي چگونگي پيشروي جبهه رطوبتي در خاك‌هاي آب‌گريز انجام شد. خاك مورد بررسي از منطقه‌اي در مجاورت تصفيه‌خانه فاضلاب فولادشهر كه تحت تأثير درجات مختلفي (25، 50،65 و 80 درصد) از لجن تصفيه‌خانه فاضلاب شهري قرار گرفت، برداشت شد. در حدود يك سال پس از آب‌گريز كردن خاك‌ها در اثر اضافه كردن ميزان لجن‌هاي يادشده جبهه رطوبتي ناشي از آبياري جويچه‌اي در آن‌ها تعيين شد. بدين منظور از يك محفظه شيشه‌اي با ابعاد 70×50×6 سانتي‌متر استفاده و عمقي به ارتفاع 5 سانتي‌متر آب با استفاده از دستگاه ماريوت روي سطح جويچه قرار داده شد. سپس پيشروي جبهه رطوبتي در زمان‌هاي مختلف اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه در اثر افزايش آب‌گريزي در خاك، الگوي رطوبتي نيز نامنظم‌تر شد. با افزايش تخلخل خاك تأثير آب‌گريزي ناشي از لجن بر نفوذپذيري كاهش يافت. اگرچه شدت نفوذ آب به خاك آب‌گريز با گذشت زمان كاهش يافت اما تفاوت شدت نفوذ اوليه و نهايي بسيار كم بود. در تيمار آبدوست (بدون افزودن لجن- شاهد) همواره هدايت هيدروليكي اشباع كمتر يا مساوي شدت نفوذ آب به خاك بود اما در تيمارهاي آب‌گريز به‌دليل حبس هوا در حين نفوذ آب به داخل خاك، هدايت هيدروليكي اشباع بزرگ‌تر از شدت نفوذ آب به خاك به ‌دست آمد. پيشروي جبهه رطوبتي درخاك تيمار شده با 50 درصد لجن فاضلاب كندتر از خاك‌هاي تيمار شده با 65 و 80 درصد لجن فاضلاب بود. شايد اين امر به‌دليل غلبه تأثير آب‌گريزي بر درشتي منافذ خاك در تيمار 50 درصدي لجن بود.