ارزيابي آلاينده‏هاي فيزيكي، شيميايي و زيستي در آبخوان شريف‏آباد، قم

آلودگي آب‏هاي زيرزميني بسياري از منابع ارزشمند آب را تهديد‏‏ مي‏كند. آلودگي آب‏هاي زيرزميني ممكن است براي سال‏‏‏ها‏‏،‏‏ غيرقابل تشخيص باشد. احيا آبخوان‏هاي آلوده مشكل‏‏،‏‏ پرهزينه‏‏‏‏ و در برخي مواقع غيرممكن است. منابع آب زيرزميني در آبخوان شريف‏آباد در شمال‏شرق قم شامل يك آبخوان آبرفتي آزاد است. اين آبخوان بخش مهمي از آب مورد نياز كشاورزي دشت را تأمين‏‏ مي‏كند. آلاينده‏‏‏هاي مهم در منطقه مورد بررسي شامل پساب تصفيه خانه‏‏‏هاي فاضلاب شهر قم‏‏،‏‏ آلاينده كشاورزي و باغباني‏‏،‏‏ نشت از محل‏‏‏هاي دفن زباله بهداشتي و ...‏‏ است. اين آلاينده‏ها احتمال آلودگي آبخوان شريف‏آباد را افزايش داده است. هدف از اين پژوهش ارزيابي ميزان آلودگي آبخوان شريف‏آباد به انواع آلاينده‏ها است. براي رسيدن به اين هدف در ارديبهشت ماه 1392 در يك دوره از 50 حلقه چاه عميق با توزيع مناسب، نمونه‌برداري شد و پارامترهاي فيزيكي (رنگ، دما، كدورت، TSS، pH، EC، TDS، DO، BOD5 و COD)، يون‏هاي عمده (Ca، Mg، SO4، Cl، Na و K)، برخي عناصر فرعي (NO3، NO2، NH4، PO4، I و Br)، برخي عناصر كمياب و فلزات سنگين (B، As، Ba، Co، Cd، Fe، Hg، Pb، Ni، Sn و Z) و پارامترهاي بيولوژيكي (TC، FC و FS) اندازه‏گيري شد. براي ارزيابي آلودگي آبخوان شريف‌آباد از دستورالعمل‏‏ آب آشاميدني ويژگي‏هاي فيزيكي و شيميايي، ويژگي‏‏هاي ميكروبيولوژي‏‏ و راهنمايي براي كيفيت آب آشاميدني سازمان بهداشت جهاني استفاده شد. اگرچه آبخوان ‏شريف‌آباد در دهه گذشته به‌صورت گسترده به مواد آلاينده آغشته شده ولي نتايج نشان داد آلودگي‏هاي انسان‌زاد در آبخوان كمتر از بيشينه‏هاي مجاز تعريف شده در استانداردها‏ بود. با اين وجود غلظت NO3 در بعضي نمونه‏ها به آستانه آلودگي نزديك شده بود. نتايج اين پژوهش نشان مي‏دهد كه يكي از عوامل بازدارنده عدم گسترش مواد آلاينده در آبخوان عمق زياد تا سطح ايستابي است.