بررسي آزمايشگاهي اثر شكل بستر شكنج در دو حالت موازي و پولكي بر تنش برشي بستر

رودخانه‌ها، در طي زمان براي رسيدن به پايداري، شكل‌‌هاي بستر متفاوتي را با رسوب‌گذاري يا فرسايش در بستر خود ايجاد مي‌كنند. از راه‌هاي شناسايي رفتار رودخانه‌ها، مطالعه و بررسي ساختار جريان و شيوه‌ي شكل‌گيري شكل‌هاي بستر در آن‌ها است. در رودخانه‌هاي آبرفتي بخشي از تنش برشي مربوط به شكل بستر است. در اين پژوهش به بررسي تنش برشي بستر، روي دو نوع شكل بسترشكنج (موازي و پولكي) پرداخته شده است. بدين‌منظور آزمايش‌هايي در چهار شيب و چهار دبي روي شكنج‌هاي مصنوعي ساخته شده در آزمايشگاه هيدروليك دانشگاه شهركرد انجام شد. براي اندازه‌گيري تنش و سرعت جريان از دستگاه سرعت‌سنج سه‌بعدي ADV استفاده شد. نتايج نشان داد ميزان تنش در تمام آزمايش‌ها، روند ثابتي داشته است؛ به‌گونه‌اي كه روي وجه بالادست شكنج، ماكزيمم مقدار را دارد و با نزديك شدن به تاج از مقدار آن كاسته مي‌شود و در تاج، كمترين مقدار را دارد. همچنين نتايج نشان داد شكنج‌هاي موازي و پولكي به‌ترتيب 26 و 23 درصد از ميزان كل تنش برشي را تشكيل مي‌دهند. ميزان تنش برشي بستر، در روي شكنج‌هاي موازي، 27 درصد بيشتر از مقدار تنش برشي بستر روي شكنج‌هاي پولكي است.