پديد آورندگان :
ابراهيمي، امير دانشگاه آزاد اسلامي - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد بيرجند , موسوي، غلامرضا دانشگاه آزاد اسلامي - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد بيرجند , ثقه الاسلامي، محمدجواد دانشگاه آزاد اسلامي - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد بيرجند
كليدواژه :
اسانس , تراكم بوته , گشنيز , گياهان دارويي , نيتروژن
چكيده فارسي :
مصرف مقادير مناسب كود نيتروژن و تراكم بوته از عوامل مهم مؤثر بر رشد و عملكرد گياهان دارويي ميباشند. با هدف بررسي اثر نيتروژن و تراكم بوته بر عملكرد و اجزاي عملكرد گشنيز آزمايشي به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 3 تكرار در سال 1392 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه آزاد اسلامي بيرجند انجام گرديد. در اين تحقيق مقادير نيتـروژن در چهار سطح (صفر، 40، 80 و120 كيلوگرم نيتروژن در هكتار) به عنـوان فاكتـور اصلي و تراكم در سه سطح (30، 40 و 50 بوته در متر مربع) به عنوان فاكتور فرعي در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد كه تاثير مقدار نيتروژن بر تعداد چتر در بوته و متر مربع، تعداد ميوه در چتر، عملكرد ميوه، عملكرد بيولوژيك، وزن ميوه تك بوته، بيوماس تك بوته و درصد و عملكرد اسانس معني دار بود. همچنين، تغيير در تراكم بوته به جز صفات تعداد ميوه در چتر، وزن هزار ميوه و درصد اسانس بر ساير صفات مورد مطالعه تاثير معني داري داشت. اثر متقابل نيتروژن و تراكم نيز بر همه صفات به جز تعداد چتر در بوته، تعداد ميوه در چتر و درصد و عملكرد اسانس معني دار بود. با افزايش مصرف نيتروژن از صفر به 80 كيلوگرم در هكتار تعداد چتر در متر مربع، عملكردهاي ميـوه، بيـولوژيك و اسـانس به ترتيب سبب 62/5، 74/1، 74/3 و 186/8 درصد افزايش يافتند. همچنين، افزايش تراكم از 30 به 50 بوته به ترتيب افزايش 25/6، 31/4، 21/8 و 37/4 درصدي اين صفات شد. به طوركلي، بر اساس نتايج اين تحقيق مصرف 80 كيلوگرم نيتروژن در هكتار و تراكم 50 بوته در متر مربع، بيشترين عملكردهاي ميوه و اسانس گشنيز در منطقه بيرجند را به خود اختصاص دادند.
چكيده لاتين :
Application of proper rates of nitrogen fertilizer and plant density are important factors for medicinal plants yield. To study the effect of nitrogen rates and plant densities on yield and yield components of coriander, an experiment was carried out in split-plot based on randomized complete block design with three replications at the Research Field of Islamic Azad University of Birjand, Iran, in 2013. The main plots were nitrogen rates with four levels (0, 40, 80 and 120 kg N per ha) and the sub-plots with three levels (30, 40 and 50 plants per m2). The results showed that nitrogen rate had significant effect on number of umbel per plant and per m2, fruit number per umbel, fruit yield, biological yield, fruit weight of single plant, biomass yield of single plant and percent and yield of essential oil. Changes in plant density, also had significant effect on all traits except fruit number per umbel, 1000-fruit weight and percent of essential oil. Moreover, interaction effect between nitrogen rate and plant density affected all traits except umbel number per plant, fruit number per umbel and percent and yield of essential oil. Mean comparisons showed that as N fertilization rate increased from 0 to 80 kg N ha-1, umbel number per m2, fruit yield, biological yield and essential oil yield increased by 62.5, 74.1, 74.3 and 186.8%, respectively. Results also revealed that increasing plant density from 30 to 50 plants per m2, increased these traits by 25.6, 31.4, 21.8 and 37.4%, respectively. The conclusion is that application of 80 kg N ha-1 and use of 50 plants/m2 produced highest fruit and essential oil yield for coriander in Birjand region
