بررسي اثرمكمل هاي مختلف مس برعملكرد، برخي فراسنجه هاي خون و پاسخ ايمني همورال دربره‌هاي نرسنجابي

سابقه و هدف: مس از عناصر كم‌مصرف مي باشد كه در بسياري از فرآيندهاي مهم بدن حضور دارد و نقش حياتي ايفا ميكند. كمبود مس در برخي نواحي جهان يك مشكل عمده در نشخواركنندگان محسوب ميشود. به همين منظور در تنظيم جيره غذايي گوسفند براي جبران كمبود مس معمولاً از مكمل‌هاي تغذيه‌اي استفاده مي‌شود. بنابراين، پژوهش حاضر به منظور ارزيابي اثر دو فرم مكمل مس بر عملكرد، برخي فراسنجه‌هاي خوني و صفات لاشه بره‌هاي نر سنجابي طراحي شد. مواد و روش‌ها: تعداد 15 راس بره نر (3/38±26/04 كيلوگرم؛ 3 4 ماهه) در سه گروه پنج راسي در قالب طرح كاملاً تصادفي در جايگاه انفرادي به مدت 90 روز نگهداري شدند. تيمارها شامل جيره پايه (شاهد، محتوي 5/6 ميلي گرم در كيلوگرم مس) بدون مكمل مس، جيره پايه+15 ميلي‌گرم مس لايزين در كيلوگرم ماده خشك و جيره پايه+ 15 ميلي گرم نانومس در كيلوگرم ماده خشك بودند. مكمل‌ها روزانه به همراه جيره پايه در اختيار بره‌ها قرار گرفت. در روزهاي صفر،60،30 و90 آزمايش از وريد وداج بره ها خونگيري به عمل آمد و ميزان مس و روي پلاسما، ميزان سرولوپلاسمين سرم، فعاليت آنزيم سوپراكسيدديسموتاز، ظرفيت آنتي‌اكسيداني تام، شاخص مالون دي آلدهيد، شمارش تفريقي گلبول هاي سفيد خون و هماتوكريت تعيين گرديد. در پايان آزمايش، تعداد 3 راس بره از هر گروه به روش استاندارد ذبح گرديد و از بافت هاي چهارسر ران، كبد، كليه و طحال براي اندازه گيري ميزان مس، نمونه برداري شد و برخي صفات لاشه مورد بررسي قرار گرفت. يافته‌ها: استفاده از مكمل مس در فرم‌هاي مختلف تاثيري بر عملكرد رشد بره ها نداشت. استفاده از مكمل مس تاثيري بر فعاليت آنزيم سوپراكسيدديسموتاز و ظرفيت آنتي اكسيداني كل نداشت ولي شاخص مالون‌دي‌آلدئيد سرم خون در مقايسه با گروه شاهد كمتر بود (P 0/05). درصد هماتوكريت دربره‌هاي تغذيه شده با جيره حاوي مكمل مس نسبت به گروه شاهد تفاوت معني داري نداشت ( P 0/05) ولي درصد لنفوسيت در بره‌هاي دريافت‌كننده مس آلي و درصد نوتروفيل در بره‌هاي گروه مس نانو كمترين بود (P 0/05). افزودن مكمل مسليزين به جيره غلظت مس پلاسما را نسبت به گروه هاي شاهد و مكمل نانو مس افزايش داد (P 0/01) و غلظت روي پلاسما روند كاهشي داشت (P 0/05). همچنين مكمل نمودن جيره با مس تاثير معني‌داري بر غلظت سرولوپلاسمين نداشت. ميزان ذخيره عنصر مس در بافت‌هاي كبد و طحال گروه‌هاي دريافت‌كننده مكمل مس نسبت به گروه شاهد بيشتر بود (P 0/05). نتيجه‌گيري: در مجموع نتايج نشان داد كه استفاده از مكمل مس به فرم‌هاي آلي يا نانو تاثير معني‌داري بر عملكرد رشد بره‌ها نداشت. علاوه براين وضعيت آنتي اكسيداني و سيستم همورال بره ها نيز تحت تاثير قرار نگرفت هرچند سبب بهبود شاخص مالون‌دي‌آلدئيد سرم خون شد.