بررسي ميزان رعايت معيارهاي ارزيابي رابط‌ كاربر در كتابخانه‌هاي ديجيتالي ارائه‌دهنده خدمات به نابينايان و ناشنوايان در سطح جهان

Investigating the Level of Observing the Evaluation Criteria for User Interface in library services providing to the blind and deaf users in the word

هدف: رابط‌كاربر در كتابخانه‌هاي ديجيتال از جمله مسائل اساسي در بهره‌گيري از اين كتابخانه‌ها به شمار مي‌رود و زماني كاربران مي‌توانند تعامل مناسبي با آن برقرار سازند كه متناسب با نياز آن‌ها فراهم گردد. هدف پژوهش حاضر ارزيابي و تحليل رابط‌كاربر كتابخانه‌هاي ديجيتال ارائه‌دهنده خدمات به نابينايان و ناشنوايان در سطح جهان است. روش: پژوهش حاضر از نوع كاربردي است. روش انجام پژوهش از نوع كتابخانه‌اي و پيمايش توصيفي است. بدين ترتيب كه ابتدا با بررسي متون و منابع علمي مرتبط سياهه‌اي متشكل از 13 معيار (ويژگي‌هاي ظاهري صفحه نمايش، سازماندهي صفحه نمايش، امكانات جستجو، پيوندها، گزينه‌ها و نمادهاي تصويري، شخصي‌سازي متن، امكانات كمك و راهنمايي كاربران، هشدار دهنده‌ها، امكان تعامل و بازخورد، زبان رابط‌كاربر، كنترل كاربر، انواع قالب‌ (فرمت‌)هاي منابع موجود در كتابخانه، امكانات مطالعه منابع بازيابي شده از كتابخانه) شامل 109 مؤلفه استخراج شد. سپس به روش دلفي نهايي گرديد و براي ارزيابي كتابخانه‌هاي مذكور مورد استفاده قرار گرفت. جامعه مورد مطالعه شامل 12 كتابخانه ديجيتال ارائه‌دهنده خدمات به نابينايان و ناشنوايان بود كه از طريق جستجو و مكاتبه با فدراسيون بين‌المللي كتابخانه‌هاي ديجيتال تهيه گرديد. يافته‌ها: نتايج پژوهش نشان داد كه در مجموع، از بين معيارهاي مورد مطالعه، معيار «زبان رابط‌كاربر» با رعايت در 92/97 درصد از كتابخانه‌ها، رتبه اول و معيار «كنترل كاربر» تنها با استفاده در 67/9 درصد كتابخانه‌ها كمترين ميزان رعايت را به خود اختصاص داده‌اند. همچنين كتابخانه "Digital library for the blind" با رعايت 53/63 درصد بيشترين و كتابخانه " "U.S. National Library Service for Blindبا رعايت 62/37 درصد از مؤلفه‌ها كمترين ميزان رعايت را به خود اختصاص داده‌اند.

Purpose: Digital library user interfaces has a determining role in desirable performance of this kind of libraries. Digital Library service providers to the blind and deaf users will have their best performance when the users (deaf and blind users) could have a proper interaction with them. This study aims to evaluate and analyze the criteria related to user interface in digital libraries service provider to the blind and deaf users in the world. Methodology: This is an applied and evaluative study. This study has been used library research method for extracting criteria and descriptive survey method for everything from evaluating library. A checklist consist of 13 criteria (Screen capabilities, Ability of organizing the screen, Search facilities, Links, Visual symbols and images, Options for customizing the texts, Help services and Tips, Error message alert, Interaction and feedback facilities, user interface Language, User controls, Library resources in various format, Study facilities of retrieved resources from the library) and 109 component is prepared. Then have been finalized by using the Delphi method and completed for each Library. 12 digital library service providers to blind and deaf user in the world perform the population. Finding: Results of the study showed that the criteria of '' user interface language '' (with 97.92 %) and the criteria of '' user control'' (with 9.67 %) reached the highest and lowest scores respectively. Among the 12 digital libraries investigated worldwide, "Digital library for the blind" with respect 63.53 reached the maximum and "U.S. National Library Service for Blind" with respect 37.62 grasped the minimum levels.