بررسي ارتباط پويا بين سرمايه‎گذاري مستقيم در خارج و صادرات با رويكرد مدل جاذبه پاندولي (مطالعه موردي: ايران و كشورهاي توسعه ‏يافته منتخب)

در مطالعه حاضر، براي بررسي ارتباط بين سرمايه‏گذاري مستقيم در خارج و صادرات از رويكرد مدل جاذبه پاندولي استفاده ‌شده است. برخلاف مدل جاذبه سنتي و ايستا كه در آن، تنها امكان تأييد يكي از روابط مكملي يا جانشيني وجود دارد، مدل جاذبه پاندولي مي‏تواند هردوي ارتباط مكملي و جانشيني بين خروج سرمايه‎گذاري مستقيم خارجي و صادرات را در قالب يك رابطه پويا و بسته به مرحله توسعه سرمايه‎گذاري مستقيم خارجي، به‌صورت تجربي استنتاج كند. در اين راستا، به‌منظور انعكاس مراحل مختلف خروج سرمايه‏گذاري مستقيم و آزمون ارتباط بين سرمايه‎گذاري مستقيم در خارج و صادرات، دو سناريو طراحي و براساس آن، دو مجموعه داده‏ تابلويي انتخاب شده است، به‌گونه‌اي كه طرف‏هاي مقابل هر مجموعه در مراحل متفاوتي از توسعه سرمايه‎گذاري مستقيم خارجي هستند. در يك‌طرف اين مجموعه‏ها، كشور درحال‌توسعه ايران و در طرف ديگر 11 كشور توسعه‏يافته با درآمد بالا در نظر گرفته شده است. نتايج برآورد الگوي صادرات با مبدأ ايران (سناريوي اول) نشان داد كه سرمايه‏گذاري مستقيم ايران در خارج، مكمل صادرات ايران به‌عنوان كشوري درحال‌توسعه و با نسبت بالاي صادرات به سرمايه‏گذاري مستقيم در خارج است. همچنين، نتايج برآورد الگوي صادرات با مبدأ كشورهاي با درآمد بالا (سناريوي دوم) نشان داد كه سرمايه‏گذاري مستقيم اين كشورها در ايران، جانشين صادرات آن‌ها به‌عنوان كشورهايي توسعه‏يافته و با نسبت پايين‌تر صادرات به سرمايه‏گذاري در خارج بوده است.