ريخت‌شناسي حكايت‌هاي گلستان سعدي (بر اساس الگوي پيشنهادي پاول وهويلين)

ريخت‌شناسي داستان پاول وهوويلين، يكي از الگوهاي روايت‌شناسي داستان‌هاي قهرمان‌محور به حساب مي‌آيد كه به نوعي تخليصي از روايت‌شناسي داستان پراپ است. بر اين اساس، هر داستان قهرمان‌محور داراي مراحل پنجگانۀ (احساس كمبود و نقصان از سوي قهرمان، انگيزش براي جبران آن، مواجهه با ياريگر، رويارويي با آزمون، پاداش) است كه شاكلۀ و ساختار روايي آن‌ها مي‌تواند ديدگاه و هدف نويسنده را آشكار كند. گلستان سعدي به عنوان يك اثر تعليمي، هشت حكايت منطبق با الگوي پيشنهادي وهويلين در باب اول است. همۀ قهرمان‌ها، انسان و مرتبط با واژه‌ـ معناي دربارند كه با چالشي روحي، جسمي و موقعيتي، البته ناخواسته، رويارو شده‌اند. ياريگرهايي از نوع تركيبي، «انسان و موقعيت»، به‌ويژه طبقۀ طبيبان آن‌ها را همراهي مي‌كنند. پس از آن، در آزموني صفات والاي انساني فرد مانند (درايت، صبر، فراست، وفاداري، رفاقت و وارستگي و مناعت طبع) سنجيده مي‌شود. تمام قهرمان‌ها با سربلندي از آن بيرون مي‌آيند و خواسته‌اي كه زمينه‌ساز حركت بود، با همان كيفيت متصور يا بيش از آن، حاصل مي‌شود. بر اين اساس، سعدي با پردازش حكايت‌هاي قهرمان‌محور در فضايي واقع‌گرايانه، هر انساني را قهرمان روايت زندگي خود معرفي مي‌كند و از ژانر قهرمانانه در راستاي اهداف ادبيات تعليمي بهره مي‌برد.