بررسي نقش شبكه‌هاي اجتماعي مجازي در تبادلات علمي: مطالعه كتابداران دانشگاه‌هاي دولتي شهر تهران

Examining the Role of Virtual Social Networks in Scientific Exchanges of Librarians at Public Universities in Tehran

زمينه و هدف: هدف از اين پژوهش، بررسي نقش شبكه‌هاي اجتماعي مجازي در تبادلات علمي كتابداران سازمان‌هاي دولتي شهر تهران بوده است. روش: اين پژوهش به روش پيمايشي تحليلي صورت گرفت كه اطلاعات به‌دست‌آمده از طريق نرم‌افزار SPSS مورد تحليل قرارگرفته است. و جامعه آماري پژوهش شامل كتابداران 13 كتابخانه مركزي دانشگاه‌هاي دولتي شهر تهران است. فن گردآوري داده‌ها، پرسشنامه محقق ساخته است. نمونه آماري شامل 245 كتابدار بود. از ميان 245 پرسشنامه، 220 پرسشنامه عودت داده شد. براي تحليل داده‌ها از آمار توصيفي (فراواني، درصد فراواني، ميانگين و انحراف استاندارد) و براي معناداري تفاوت‌ها از آمار استنباطي (آزمون تي و تحليل واريانس) استفاده شد. يافته‌ها: يافته‌هاي منتج از پژوهش نشان داد كه كمتر از 20% كتابداران، آموزش را در پيشبرد كاري خود مؤثر مي‌دانند. همچنين به‌طور ميانگين 3% كتابداران راغب به انتقال اطلاعات به همكاران خود مي‌باشند. 5/35% از كتابداران با امكانات و خدمات شبكه‌هاي اجتماعي آشنايي دارند. ضريب همبستگي چندگانه 067 /0 نشان از همبستگي ضعيف بين متغير مستقل و وابسته (استفاده از شبكه و ارتقا دانش كتابداران) دارد. ضريب تعيين در اين آزمون 004/0 مي‌باشد كه نشان از نقش كمتر متغير "استفاده از شبكه" در تعيين واريانس متغير ارتقاي دانش دارد. ضريب همبستگي چندگانه 09 /0 نشان‌دهنده همبستگي ضعيف بين متغير مستقل و وابسته (استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي، ارتقا شغلي كتابداران) مي‌دهد. ضريب تعيين در اين آزمون 008 /0 مي‌باشد كه نشان از نقش كمتر متغير استفاده از شبكه در تعيين واريانس متغير وابسته يعني ارتباط و همكاري دارد. نتيجه‌گيري: نتايج به‌دست‌آمده نشان مي‌دهد كتابداران كتابخانه‌هاي مركزي دانشگاه‌هاي دولتي شهر تهران كمتر از شبكه‌هاي اجتماعي به صورت كاربردي استفاده مي‌كنند و استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي باعث ارتقا علمي و ارتقا شغلي كتابداران نمي‌شود. به عبارتي استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي تأثيري در ارتقا علمي و شغلي كتابداران ندارد

Background and Aim: According to the social media development in libraries and necessity of social media literacy for librarians, the aim of this study was to elucidate the viewpoints and experiences of librarians about social media literacy. Also, strategies for increasing librarians' social media literacy was suggested. Method: A qualitative study with University librarians in Sistan district was performed using interview method. Fourteen out of 40 university librarians were studied using convenience sampling method. Content analysis approach was used to analyze data. Results: Themes such as "Network awareness, proper incorporation and understanding of social media, observance of copyright law and personal privacy, critical and evaluative use, exchange of information, and targeted use," were derived from findings. Librarians accentuated the importance of social media literacy education. Conclusion: Planning for formal and informal instruction of social media literacy as an essential part of information society should be pursued thoroughly. Social media literacy culture requires to be promoted. Attention to the production of practical works in social media literacy field is essential, especially among librarians