قلمرو و شرايط اعمال قاعده ى درأ در حدود و تعزيرات

Territory and Conditions Exercising of the Rule of Dar' in “Hodoud” & “Qesaas”

قاعده ى درأ در جهت اصل برائت است كه بر مبناى آن، تا زمانى كه تحقق اركان مادى و روانى جرم اثبات نشده و يا هر يك از اين اجزاء مورد شبهه و ترديد است، اصل بر بى گناهى مرتكب خواهد بود. پرسش اين مقاله، قلمرو قاعده ى درأ است كه مورد اختلاف فقها است و نتيجه آن كه، با توجه به اطلاق ماده ى 120 قانون مجازات اسلامى مصوب 1392 ، قاعده ى درأ در جرايم مستوجب حد، قصاص و تعزير جارى است؛ و استثناى اين قاعده ى عام، اجراى قسامه موضوع ماده ى 314 قانون مجازات اسلامى مى باشد. مقصود از شبهه ى ساقط كننده ى مجازات، اعم از جهل، وهم، شك و ظن است؛ هم چنين ترديد در تحقق هر يك از اجزاى ركن مادى جرم به شرط وجود ساير شرايط، محل اعمال قاعده ى درأ است. مقصود از دليل نفى كننده ى شبهه در ماده ى 120 قانون مجازات اسلامى، دليلى است كه نسبت به شبهه از وزن بيشترى برخوردار بوده و آن را از اعتبار ساقط كند

The Rule of Dar' is in the direction of the presumption of innocence; base which, until the realization of the actus reus and mens rea of the crime is unproven or that each of these pillars is doubtful, the presumption is the innocence of the perpetrator. The question of this article is the domain of the Rule of Dar' which is the matter for the Islamic Jurists. an‎d the conclusion is that, considering the application of the article 120 of the Islamic Penal Code (1392), the Rule of Dar' applies to crimes requiring the punishment of "Had", "Ta'zir" and "Qesaas"; and the exception of this general principle is the execution of Qassamah in implementation of the article 314 of the Islamic Penal Code. The misgiving by which the punishment is abolished means whether Ignorance, Hallucination, Doubt and Suspicion. Doubts about the realization of each elements of actus Reus of the crime, provided that there are the other essential conditions, is the realm of the Rule of Dar'. The reason that eliminates the misgiving in Article 120 of the Islamic Penal Code is a cause which is more solid rather than the misgiving.