كاركرد تفسيري بينامتنيت نهج‌البلاغه با قرآن بر اساس نظريۀ ژرار ژنت

بينامتنيت ازجمله مباحث نوين در حوزه مطالعات ادبي است كه به بررسي روابط بين دو متن مي‌پردازد. نظريه‌پردازان مختلف با خاستگاه‌ها و تحليل‌هاي متفاوتي به تبيين اين روش پرداخته‌اند. ژنت از نامدارترين نظريه‌پردازان متأخر در اين زمينه است كه به تفصيل به طبقه بندي انواع روابط بينامتني و تحليل چگونگي آن پرداخته است. از بين متون ديني، ارتباط نهج‌البلاغه با قرآن، به‌ويژه با توجه به اين‌كه امام علي(ع) به عنوان قرآن ناطق شناختته شده‌اند و بر معيّت ايشان با قرآن تأكيد شده است،‌ همواره مورد عنايت شارحان نهج‌البلاغه بوده است. استفاده از روش بينامتنيت در تحليل اين رابطه، نه‌تنها به تعميق فهم ما هم از قرآن و هم از نهج‌البلاغه كمك مي‌رساند،‌ افزون بر آن به استانداردسازي روش بررسي آن نيز كمك مي‌كند. در اين نوشتار از روش بينامتني، ژُنت بهره گرفته شده است. در اين روش و بر در روابط بينامتني حضور متن اول در متن دوم در بيشتر موارد با تغيير و دگرگوني هايي همراه است. مطالعه اين تغييرها در حوزه تفسير و فهم قرآن راهگشا است. امام علي(ع) با استفاده هاي صريح و ضمني خود از آيات قرآن در پاره اي مواقع به تفسير قرآن پرداخته‌اند. ايشان گاهي اوقات قسمتي از يك آيه را ذكر و معناي يك واژه را جايگزين كرده‌اند و گاهي اوقات نيز با افزودن عبارت‌هايي بر واژه قرآني معناي آن را روشن كرده‌اند. همين روش براي تبيين گزاره‌ها و مصاديق آيات قرآني نيز صورت گرفته است.