مقايسه برخي روش‌ هاي‌ زمين‌آماري و تلفيق آنها‌ با توابع تبديلي در پهنه‌بندي ظرفيت تبادل كاتيوني خاك

ظرفيت تبادل كاتيوني (CEC) يكي از مشخصه مهم خاك در جذب و رهاسازي عناصر غذايي مورد نياز گياه و برآورد پتانسيل خطر فلزات سنگين و برخي آلاينده‌هاي آلي است. آگاهي از چگونگي الگوي پراكنش مكاني CEC به منظور مديريت پايدار اكوسيستم، داراي اهميت ويژه‌اي است. هدف از اين پژوهش، تعيين مناسب‌ترين روش‌ ميانيابي براي پهنه‌بندي CEC در خاك‌هاي زراعي بخشي از استان گيلان بود. بدين منظور، 153 نمونه از عمق صفر تا 15 سانتي‌متري خاك برداشت و ميزان رس، كربن آلي و CEC خاك اندازه‌گيري شد. روش‌هاي ميان‌يابي شامل كريجينگ، كوكريجينگ، رگرسيون كريجينگ و فازي كريجينگ با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي انجام شد. نتايج نشان داد كه روش‌هاي هيبريدي نظير روش رگرسيون كريجينگ و فازي كريجينگ در مقايسه با ساير تخمين‌ها، (به ترتيب با RMSE 02/1 و 2/1) دقت بيشتري داشت. در مقايسه بين دو روش فوق، نيز روش رگرسيون كريجينگ با توجه به خطاي كمتر توانايي بيشتري در برآورد الگوي پراكنش CEC از خود نشان داد. همچنين، نتايج نشان داد كه افزايش تعداد داده‌ها با استفاده از توابع تبديلي مناسب (ايجاد شده با استفاده از ANFIS)، سبب افزايش دقت تخمين گرديد. در كل، نتايج اين پژوهش نشان داد كه استفاده از توابع تبديلي مناسب و ادغام آن با روش پهنه‌بندي مطلوب، كمك موثري در برآورد دقيق‌تر CEC در منطقه مورد مطالعه نمود.