منشايابي برخي فلزات سنگين با استفاده از تكنيك‌هاي آناليز خوشه‌اي و تجزيه عاملي در خاك هاي جزيره هرمز

جزيره هرمز يك منبع گردشگري با جلوه‌هاي طبيعي و چشم اندازهاي بكر است كه متاسفانه امروزه در معرض صدمات ناشي از فعاليت‌هاي انساني قرار گرفته است. در اين پژوهش تعداد 58 نمونه سطحي(cm30-0) از منطقه مورد مطالعه كه شامل تمامي سطح جزيره هرمز مي‌باشد، جمع‌آوري و غلظت فلزات آهن، روي، سرب،كادميوم و نيكل به روش هضم چهار اسيد و با دستگاه (ICP- OES) اندازه‌گيري شد. به منظور شناسايي منابع احتمالي فلزات سنگين موجود در خاك‌هاي جزيره هرمز، از آناليزهاي چندمتغيره (آناليز خوشه‌اي و تجزيه عاملي) و جهت تعيين ميزان آلودگي منطقه از شاخص‌هاي زمين‌انباشتگي و فاكتور غني‌شدگي استفاده شد. بر اساس مقادير شاخص زمين‌انباشتگي، آلوده‌ترين عنصر در منطقه موردنظر آهن، و بر اساس فاكتور غني‌شدگي نيز آهن در محدوده بسيار غني‌شده قرار داشت. نتايج حاصل از تجزيه عاملي نشان داد كه بين تك تك عناصر گروه آهن، نيكل و سرب و همچنين، بين عناصر گروه روي و كادميوم ، ارتباط مثبت و بالايي وجود دارد كه بيانگر منشا يكسان اجزاي درون هر گروه بوده و بدليل نبود آلودگي صنعتي در منطقه، اين تفاوت احتمالا ناشي از اختلاف در ساختار زمين‌شناسي مي‌باشد. از طرفي انجام آناليز خوشه‌اي، عناصر روي و كادميوم را در يك گروه، و عناصر آهن، نيكل و سرب را در گروه ديگر قرار داد كه اين امر تائيدي بر نتايج تجزيه عاملي بوده و مجدداً نشان دهنده منشا و رفتار ژئوشيمي يكسان عناصر در هر گروه و تفاوت در بين گروه‌هاي ياد شده است.