تأثير آنتي‌بيوتيك‌هاي اكسي‌تتراسايكلين (OTC) و سولفامتاكسازول (SMX) بر نيتريفيكاسيون بالقوه و فعاليت آنزيم‌هاي فسفاتاز قليايي و اوره‌آز در يك خاك آهكي

ساليانه مقادير زيادي از آنتي‌بيوتيك‌هاي داروئي اكسي‌تتراسايكلين (OTC) و سولفامتوكسازول (SMX) براي درمان بيماري‌هاي عفوني و بهبود رشد دام و پرندگان در سراسر دنيا بكار مي‌رود. بيش از 90 درصد آنتي‌بيوتيك‌هاي بكار رفته ممكن است به صورت تركيب‌هاي اصلي يا به صورت متابوليت‌هاي كارا از سيستم بدن دام دفع شده و وارد محيط خاك شود كه ممكن است اثرات نامطلوبي بر ريزجانداران غيرهدف اعمال كند. اثرات اين آنتي‌بيوتيك‌ها بر عملكرد جامعه ميكروبي خاك هنوز به خوبي شناخته نشده است. در اين پژوهش، براي بررسي تأثير آنتي‌بيوتيك‌هاي سولفامتوكسازول و اكسي‌تتراسايكلين بر عملكردهاي ميكروبي خاك، آزمايشي به صورت فاكتوريل بر پايه طرح كاملاً تصادفي با فاكتورهاي غلظت آنتي‌بيوتيك (0، 1، 10، 25، 50 و 100 ميلي‌گرم بر كيلوگرم)، زمان انكوباسيون (1، 4 و 21 روز) و نوع آنتي‌بيوتيك در شرايط آزمايشگاهي انجام شد. عملكرد جامعه ميكروبي خاك با اندازه‌گيري فعاليت آنزيم‌هاي اوره‌آز و فسفاتاز قليايي خاك و نيتريفيكاسيون بالقوه ارزيابي شد. نتايج اندازه‌گيري‌ها نشان داد كه آنتي‌بيوتيك اكسي‌تتراسايكلين، فعاليت فسفاتاز قليائي و اوره‌آز را در روز نخست انكوباسيون به شدت تحت تأثير قرار داد ولي با افزايش زمان انكوباسيون فعاليت اين آنزيم‌ها بازيابي شد. در حالي كه آنتي‌بيوتيك سولفامتوكسازول فعاليت آنزيم‌هاي فسفاتاز قليايي و اوره‌آز را در مقايسه با تيمار شاهد در دوره انكوباسيون جلوگيري كرد. تأثير آنتي‌بيوتيك‌هاي اكسي‌تتراسايكلين و سولفامتوكسازول بر ميزان نيتريفيكاسيون بالقوه خاك از الگوي يكساني پيروي كرد به گونه‌اي كه ميزان نيتريفيكاسيون در روزهاي نخست انكوباسيون با افزايش غلظت آنتي‌بيوتيك افزايش يافت ولي با گذشت زمان، اين آنتي‌بيوتيك‌ها اثرات نامطلوب بر نيتريفيكاسيون بالقوه داشتند. روهمرفته، آنتي‌بيوتيك OTC تأثير نامطلوبي بر عملكردهاي ميكروبي خاك در روزهاي نخست انكوباسيون داشت، در حالي كه آنتي‌‌بيوتيك SMX اثرات پايدار بر عملكردهاي ميكروبي خاك اعمال كرد.