بررسي توزيع شكل‌هاي شيميايي آهن در تعدادي از خاك‌هاي آهكي باغ هاي پرتقال (Citrus sinensis L.) در منطقه داراب، جنوب‌شرقي استان فارس

كمبود آهن در خاك يك عامل محدودكننده براي رشد اكثر گياهان است. ‌فراهمي آهن در خاك بستگي به توزيع شكل‌هاي شيميايي آن در بين اجزاي تشكيل دهنده خاك دارد، كه خود تحت تأثير برخي ويژگي‌هاي فيزيكوشيميايي خاك است. هدف از پژوهش حاضر بررسي توزيع شكل‌هاي شيميايي آهن در تعداي از خاك‌هاي آهكي باغ‌هاي پرتقال در منطقه داراب فارس و رابطه اين شكل‌ها با برخي از خصوصيات فيزيكوشيميايي خاك و غلظت آهن در برگ درختان پرتقال بود. براي جداسازي شكل‌هاي شيميايي آهن در خاك از روش عصاره‌گيري دنباله‌اي استفاده شد. نتايج نشان داد كه توزيع شكل‌هاي شيميايي آهن در خاك‌هاي مورد مطالعه به صورت اكسيدهاي آهن بلوري آهن باقي‌مانده اكسيدهاي آهن بي‌شكل آهن محلول و تبادلي آهن آلي ≤ آهن كربناتي آهن متصل به اكسيد‌هاي منگنز بود. حدود 98.2 درصد از كل آهن خاك در شكلهاي اكسيدهاي آهن بلوري و آهن باقي‌مانده وجود داشت كه نشان دهنده حضور عمده آهن خاك در شكل‌هاي غير قابل استفاده گياهي است. در ميان شكل‌هاي شيميايي آهن، تنها اكسيدهاي آهن بي‌شكل با آهن قابل استفاده خاك (عصاره‌گيري شده توسط DTPA) و غلظت آهن برگ همبستگي مثبت و معني‌داري نشان داد. همچنين، در بين ويژگي‌هاي خاك، ماده آلي، كربنات كلسيم معادل و ظرفيت تبادل كاتيوني از ويژگي‌هاي مؤثر در تعيين ميزان قابليت استفاده آهن و مقدار اكسيد آهن بي‌شكل در خاك بودند. بين برخي از شكل‌هاي شيميايي آهن در خاك همبستگي مثبت و معني‌داري مشاهده شد كه نشانگر رابطه‌اي پويا بين اين شكل‌ها در خاك است. با توجه به نتايج به نظر مي‌رسد كه ميزان ماده آلي خاك مي‌تواند نقش مؤثري بر فراهمي آهن در خاك باغات پرتقال داشته باشد.