تاثير كاربرد بيوچار و كمپوست ضايعات هرس به همراه باكتري‌هاي ريزوسفري محرك رشد بر فراهمي عناصر پرمصرف در ريزوسفر گندم

مواد آلي و ريز جانداران حلّاليت و تحرك عناصر غذايي در ريزوسفر را تحت تأثير قرار داده و زيست فراهمي عناصر غذايي گياه را بهبود مي بخشند. به منظور ارزيابي تأثير كاربرد بيوچار، كمپوست ضايعات هرس درختان سيب و انگور و باكتري‌هاي ريزوسفري محرّك رشد (PGPR) بر قابليت جذب عناصر پرمصرف در خاك آهكي آزمايشي به‌صورت فاكتوريل با طرح كاملاً تصادفي در شرايط گلخانه اي در رايزوباكس اجرا شد. فاكتورها شامل ماده آلي (بيوچار، كمپوست ضايعات هرس و شاهد)، تلقيح ميكروبي (باكتري هايPGPR و عدم تلقيح) و خاك (خاك ريزوسفر و غيرريزوسفر) بودند. در پايان دوره رشد، pH، هدايت الكتريكي (EC)، كربن آلي (OC) و فراهمي عناصر پرمصرف در خاك هاي ريزوسفري و غيرريزوسفري و غلظت اين عناصر در گياه اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه بيش‌ترين ميزان pH در تيمار بيوچار بدون تلقيح ميكروبي (7.88) بود. مقدار ECو فراهمي N، P و K در تيمار كمپوست همراه با تلقيح باكتري هاي PGPR بطور معني داري بالاتر از ساير تيمار ها بود. بيش‌ترين درصد كربن آلي در تيمار كمپوست عدم تلقيح بود كه نسبت به تيمار تلقيح ميكروبي 9.78 درصد افزايش داشت. هم‌چنين كمپوست در مقايسه با بيوچار مقادير بيش‌تري از EC، OC، N، P و K در ريزوسفر و غيرريزوسفر را فراهم كرده كه نشان دهنده بالاتر بودنEC ، OC و محتواي عناصر غذايي كمپوست مصرفي بود. باكتري هاي PGPR فراهمي P وK را به‌ترتيب 1.21 و 1.26 برابر در خاك غيرريزوسفر نسبت به ريزوسفر افزايش داد. در حالي كه مقدار EC، OCو N در تيمار تلقيح باكتري‌هايPGPR در ريزوسفر به‌ترتيب 1.22، 1.24 و 1.19 برابر بيش‌تر از غيرريزوسفر بود. جذب بيش‌تر N، P و K توسط گياه در تلقيح باكتريايي بيوچار سبب افزايش بترتيب 48.60، 32.55 و 32.16 درصدي نسبت به شاهد شد. با اساس يافته‌ها، استفاده از باكتري هايPGPR و مقادير مناسب بيوچار و كمپوست ضمن افزايش فراهمي عناصر پرمصرف در خاك جذب اين عناصر براي گياهان را بهبود بخشيد.