تأثير مديريت‌هاي مختلف خاك‌ورزي بر شكل هاي آلي فسفر خاك

تغيير در عمليات مديريتي نظير روش‌هاي حفظ بقاياي گياهي و خاك‌ورزي مختلف، مي‌تواند پويايي فسفر در خاك را تغيير داده و زيست فراهمي فسفر را بيافزايد. كشاورزي حفاظتي با حفظ بقاياي گياهي در سطح خاك و كاهش اختلاط خاك بر چرخه و لايه‌بندي فسفر در خاك تأثير مي‌نهد به‌گونه اي كه بيشترين غلظت فسفر در لايه‌هاي فوقاني خاك خواهد بود. هدف از اين پژوهش، بررسي اثر خاك‌ورزي‌هاي مختلف بر شكل‌ها و توزيع فسفر آلي خاك با استفاده از روش عصاره‌گيري دنباله‌اي بود. بدين منظور نمونه‌برداري از دو عمق 80 و 168 سانتي‌متري از چهار روش خاك‌ورزي مختلف (مرسوم، بستر برآمده، كم‌خاك‌ورزي و بي‌خاك‌ورزي) بر پايه طرح بلوك كامل تصادفي در 5 تكرار صورت گرفت. براي جزءبندي فسفر آلي از روش بوومن و كول (Bowman Cole, 1978) تغيير يافته استفاده شد. نتايج نشان داد كه تغيير خاك‌ورزي از مرسوم به خاك‌ورزي‌هاي حفاظتي (بستر برآمده، كم‌خاك‌ورزي و بي‌خاك‌ورزي) موجب افزايش معني‌دار فسفر آلي در همه شكل‌ها (فسفر لبايل، فسفر نسبتا لبايل، فسفر غيرلبايل، فسفر باقي‌مانده) شد. همچنين ميزان فسفر دانه گندم حدوداً 35 درصد در كم‌خاك‌ورزي و بي‌خاك‌ورزي نسبت به خاك‌ورزي مرسوم افزايش نشان داد. بيشترين عملكرد دانه گندم (21%) در كم‌خاك‌ورزي نسبت به خاك‌ورزي مرسوم مشاهده شد. نتايج اين پژوهش نشان داد كه بهم‌خوردگي كم خاك در سيستم‌هاي بي‌خاك‌ورزي مقدار و توزيع شكل‌هاي فسفر در خاك را تغيير داد و منجر به ايجاد يك شيب غلظتي شد كه با عمق خاك كاهش يافت. برعكس در سيستم‌هاي خاك‌ورزي سنتي و مرسوم، اختلاط بقاياي گياهي با لايه شخم خاك، سبب افزايش سرعت تجزيه مواد آلي و در نتيجه كاهش ذخيره شكل‌هاي لبايل و نسبتاً لبايل آلي شد.