تحليل توزيع مكاني فلزات سنگين مس، روي و آرسنيك در خاك اطراف كارخانه ذوب مس خاتون‌آباد شهر بابك

با توجه به مسائل و مشكلات زيست‌محيطي به‌وجود آمده از فعاليت كارخانه ذوب مس خاتون‌آباد شهر بابك استان كرمان و اثرات سوء آن روي خاك منطقه، اين تحقيق با هدف تعيين نحوه توزيع و الگوي مكاني پراكنش عناصر سنگين مس، روي و آرسنيك در خاك محدوده اين كارخانه انجام شد. نمونه‌برداري از خاك به‌صورت شبكه‌بندي منظم (با ابعاد 1000 متر در1000 متر) از عمق ( صفر تا پنج سانتي‌متري) و آناليزهاي آزمايشگاهي با استفاده از دستگاه ICP انجام شد. به‌طوري‌كه ميانگين غلظت مس، روي و آرسنيك در منطقه 731.13، 72.06 و 40.13 ميلي‌گرم بر كيلوگرم بود. تحليل توزيع مكاني آلاينده‌هاي مورد بررسي با استفاده روش‌هاي زمين آماري و در محيط نرم‌افزار GS+ و GIS انجام شد. نتايج نشان داد كه با توجه به بالا‌بودن نسبت (C/C0+C)‏، به ميزان 0.99، 0.83 و 0.99 به‌ترتيب براي عناصر مس، روي و آرسنيك، همبستگي مكاني قوي در همه عناصر مورد بررسي با مدل واريوگرام كروي وجود دارد. در اين رابطه، شعاع تأثير به‌ترتيب براي عناصر سنگين مس، روي و آرسنيك 2480، 10830، 2380 متر (بالا بودن ميزان شعاع تأثير تأثيردر مورد عنصر آرسنيك به علت سياليّت بالاي آن در خاك مي‌باشد) و مقدار آستانه نيز به‌ترتيب 0.94، 4.55 و 0.87 مي‌باشد. نقشه توزيع مكاني اين عناصر نيز حاكي از عدم آلودگي خاك اطراف كارخانه به عنصر روي و آلودگي شديد آن به عناصر مس و آرسنيك بود. به‌طوري‌كه گستردگي مكاني آن‌ها در جهت جنوب غربي كارخانه مي‌باشد.