برآورد عامل فرسايش پذيري خاك مدل USLE و ارتباط آن با برخي از ويژگي‌هاي زمين منظر در بخشي از حوضه آبخيز نازلو چاي اروميه

فرسايش‌پذيري خاك، خصوصيتي پوياست كه با زمان، رطوبت خاك، شخم، فعاليت حيوانات و فاكتورهاي شيميايي و زيستي تغيير مي‌كند، در نتيجه افزايش آن، تهديدي عمده براي پايداري و ظرفيت توليد زمين‌هاي كشاورزي محسوب مي‌شود. اين عامل كه در مدل USLE به‌صورت فاكتور K يا عامل فرسايش‌پذيري نشان داده مي‌شود پارامتري اثرگذار در فرسايش آبي است و تابعي از توزيع اندازه ذرات، ماده آلي، ساختمان و نفوذپذيري است. در پژوهش حاضر توزيع مكاني مقادير فاكتور فرسايش‌پذيري مدل USLE، در بخشي از حوزه آبخيز نازلو چاي اروميه با استفاده از زمين‌آمار مورد بررسي قرار گرفته است. بدين منظور نمونه‌برداري از خاك با فواصل منظم يك كيلومتري و در 64 نقطه انجام و بر اساس رابطه K در مدل USLE، مقدار آن محاسبه شد. نتايج نشان دادكه مقدار عامل K در محدوده 0.079 – 0.029 تن ساعت بر مگا ژول ميلي‌متر متغير است. تغييرات مكاني فاكتور K از مدل نمايي تبعيت نموده و استحكام فضايي متوسطي دارد. خاك‌هاي منطقه از نظر فرسايش‌پذيري در كلاس‌هاي فرسايش‌پذيري كم و خيلي كم قرار دارند. مقادير كمّي فرسايش‌پذيري در كلاس‌هاي شيب مختلف متفاوت بوده و حداكثر آن در كلاس شيب 5 تا 8 درصد كه مربوط به كاربري ديم مي‌باشند مشاهده شد. همچنين مقادير K در گروه‌هاي هيدرولوژيكي مختلف، متفاوت بوده و در گروه A كمترين مقدار و در گروه D بيشترين مقدار آن مشاهده شد. به‌نظر مي‌رسد كه مديريت ناصحيح خاك در اراضي شيب‌دار و ديم، يكي از عوامل اصلي تخريب خاك و در نتيجه افزايش عامل فرسايش‌پذيري مي‌باشد.