قاعده فقهي «كـلُ امـارهٍ اَمـانهٌ»

در راستاي ضابطه‎مندشدن زندگي مسلمانان بر اساس آموزه‎هاي ديني، قاعده‎نگاري از اقدامات متداول عالمان مسلمان بوده و هست. قاعده فقهي «كل اماره امانه» كه در اين نوشتار تدوين و تأسيس شده است، به نوعي تلاش براي رسيدن به گفتمان فقهي ـ سياسي در امر حكومت‎داري در اسلام است. اين امر، با ضرورت نظام‎سازي در فقه حكومتي به انجام رسيده است كه مخصوصاً پس از تشكيل حكومت اسلامي به رهبري امام خميني1 بيش از پيش مهم جلوه مي‎كند. روش تحقيق در اين مقاله تحليلي ـ توصيفي و با رجوع به آيات امانت در قرآن كريم و بررسي آراي مفسران در دلالت و انطباق آن بر موضوعات و مسائل حكومت است؛ به طوري كه به صورت رفت و برگشت‎هاي متعدد به تفاسير و در نهايت با جمع بين نظرات آنان، دلالت نهايي به عنوان مدرك قاعده فرض شده و سپس با مسائل فقه‎الامانات تطبيق داده مي‎شود. شرايط و ويژگي‎هاي حاكم و مردم، ميزان مسؤوليت و ضمان در برابر حكومت كه امانتي الهي است، شرايط دفاع از آن و ... از نتايج اين جستار است.