بررسي موانع، زمينه‎ها و راهكارهاي پارلماني‎شدن نظام جمهوري اسلامي ايران

در كشورهاي دنيا با توجه به شرايط فرهنگي و سوابق تاريخي خود، انواع مختلفي از نظام‎هاي حكومتي وجود دارد. در نظام‎هايي كه اصل تفكيك قوا برقرار است، معمولاً انتخاب مجريان با رأي مردم انجام مي‎گيرد. ولي در نظام‎هاي پارلماني، اين قوه مقننه است كه مجريان را انتخاب و بر كار آنها نظارت مي‎كند. نظام نيمه‎رياستي ـ نيمه‎پارلماني جمهوري اسلامي ايران نيز كه بعد از بازنگري قانون اساسي سال1368 شروع بكار كرد، بعد از گذشت نزديك به سه دهه از عمر خود، همانند تمام ساختارهاي حكومتي موجود در دنيا، نقاط قوت و ضعف خود را آشكار نموده است. لذا با عنايت به اين موضوع كه نظام نيمه‎رياستي ـ نيمه‎پارلماني كنوني در برخي مواقع با مشكلاتي مواجه بوده، چند سال است كه موضوع پارلماني‎شدن جمهوري اسلامي ايران به بحثي جدي ميان صاحبنظران تبديل گشته است؛ بطوري كه عده‎اي از آنها عمل‎كردن به قوانين موجود و اصلاح رفتارهاي شخصي را دليلي براي برون‎رفت از اين مشكلات عنوان كرده‎اند و دسته‎اي ديگر تغيير ساختار و حركت به سمت نظام پارلماني را مطلوب مي‎دانند. لذا در اين نوشتار برآنيم تا با ذكر ادله موافقين و مخالفين و نقد و تحليل آنها به بيان خصوصيات نظام پارلماني مذكور بپردازيم و ضمن بيان آسيب‎ها و موانع اين تغيير وضعيت، اثبات نماييم كه اين امر موجب همگني بيشتر در ساختار نظام شده و توازن قدرت را به نحو مطلوب‎تر به ارمغان مي‎آورد.