جايگاه اذن ولي فقيه در جهاد

فقها براي جهاد شرايط، فروع و احكامي را ترسيم و به بحث درباره آنها پرداخته‌اند از جمله اين مباحث نقش و جايگاه ولي فقيه و اذن او در جهاد؛ اعم از جهاد ابتدايي و جهاد دفاعي است. از آنجا كه اين بحث، فرع و مترتب بر شرط حضور و مباشرت معصوم يا نايب خاص آن در جهاد است، لذا در اين مقاله چهار احتمال درباره اين شرط، مورد بررسي قرار گرفته است و اين احتمال ترجيح داده شده كه در هر دو جهاد، شرط حضور و اقدام معصوم و همچنين اذن و اقدام ولي فقيه شرط وجود و تحقق جهاد است و نه شرط مشروعيت يا وجوب آن. بنابراين، شرط وجود معصوم، نه شرط مشروعيت جهاد است تا اقدام ولي فقيه در زمان غيبت به جهاد، غير مشروع باشد و نه شرط وجوب است تا اقدام ولي فقيه جايز و غير واجب باشد، بلكه وجوب جهاد نسبت به اين شرط مطلق است و اين شرط صرفاً شرط وجود است؛ به اين معنا كه تحقق عنوان جهاد، بدون حضور و اقدام ولي فقيه ممكن نيست. اين احتمال؛ هم با عمومات و اطلاقات ادله وجوب جهاد سازگار است و هم تعابير موجود در روايات در پرتو آن قابل توجيه و تفسير است، كما اينكه با عموم ولايت فقيه قابل تطبيق است.