عملكرد نمايندگان زن در مجلس شوراي اسلامي دورۀ سوم و چهارم (1367 تا 1375)

The Role of Female Representatives in Iranian Islamic Parliament (Third and Fourth Periods)

مجلس شوراي اسلامي به موجب قانون اساسي يكي از نهادهاي مهم مردم‌ سالار است و از منظر قانون‌گذاري و ميزان اختيارات آن صحنه رقابت نيروهاي سياسي و اجتماعي است. انتخابات در اين دوره‌ها در موقعيت متفاوتي برگزار شد. با رحلت بنيان‌گذار جمهوري اسلامي، پايان جنگ تحميلي و شروع دولت سازندگي فضاي سياسي كشور تغيير كرد. در رقابت بين نيروهاي موسوم به خط امام (ره) يا مكتبي دو جريان سياسي اصول‌گرا (راست) اصلاح‌طلب (چپ) شكل گرفت. آن‌ها براي كسب اكثر كرسي‌هاي پارلمان به رقابت پرداختند. در اين دوره‌ها، تعداد داوطلبان و نمايندگان زن نسبت به دوره‌هاي پيشين بيشتر شد. زنان نماينده بر اساس سياست‌هاي كلي نظام با تصويب قوانيني براي حفظ تحكيم خانواده و احياي حقوق مادي و معنوي، زمينه‌هاي مشاركت بيشتر در عرصه‌هاي فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و سياسي را فراهم كردند. اين مقاله در پي آن است با رويكرد توصيفي تحليلي به نقش و عملكرد زنان نماينده در اين دوره‌ها بپردازد و فرضيه پژوهش اين است: نمايندگان زن در اين دوره‌ها با عنايت به آموزه‌هاي اسلامي و اسناد بالادستي و درك جايگاه زن با تصويب قوانيني به پيشرفت موقعيت زنان در جامعه ايران كمك كردند.

Iran’s Islamic parliament is the most important democratic institution of the country. Social and political groups try hard to get in the parliament due to its legislative powers and wide range jurisdiction. The third and fourth periods of the Islamic Parliament elections were held under different circumstances. After the death of Imam Khomeini and the end of the war, and beginning of the Sazandegi-government, we observed a change in the political situation in Iran. In the rivalry between the groups called followers of Imam and traditional groups, two main movements of Principle followers (right) and Reformists (left) were formed. They tried to obtain a major role in the parliament, and in this period the number of female candidates (and consequently female MPs) increased in comparison with the previous periods. The female representatives had played a major role in passing legislative bills regarding family and women’s right and encouraged more participation of women in social, cultural, economic and political spheres. This paper intends to approach this role from a descriptive perspective and study how the female representative within the framework of constitutional limits and Islamic teachings could develop the women’s position in the society.