نقش بازارچه هاي مرزي بر تحولات و كاركردهاي مرزي غرب كشور و تأثير آن بر امنيت ملي (مطالعه موردي: نواحي مرزي شهرستان قصر شيرين)

hassan saadati jafar abadi؛ mohammad moradi

ريشه عمده مشكلاتي كه در داخل هر كشور بروز مي‌كند را مي‌توان در مرزهاي آن جستجو نمود. مناطق مرزي غرب كشور به دليل مجاورت با كشور عراق و شرايط جغرافيايي و سياسي حاكم بر آن، ويژگي‌هاي خاص خود را دارد كه بررسي متغيرهاي تأثيرگذار بر امنيت اين مناطق ضروري مي نمايد. پژوهش حاضر درصدد پاسخ به اين سوال بوده است كه با توجه به گذشته، آينده و چشم انداز تحولات و كاركردهاي مرزي غرب كشور و تأثير آن بر امنيت ملي چگونه تبيين مي‌شود؟. پژوهش حاضر به لحاظ روش شناسي از نوع توصيفي - تحليلي مي‌باشد كه از طريق مطالعات كتابخانه‌اي، ميداني، پرسشنامه و مصاحبه با كارشناسان منطقه اقدام به گردآوري داده هاي مورد نياز گرديد و سپس، داده هاي پرسشنامه وارد محيط نرم افزاري Spss گرديده و نتايج مصاحبه كارشناسان مورد تحليل محتوا قرار گرفت. پس از تجزيه و تحليل يافته‌ها مشخص گرديد كه تحولات مرزي در منطقه قصر شيرين به شدت متأثر از شرايط و تحولات سياسي كشور عراق است. حضور بازيگران فرا منطقه‌اي همچون آمريكا و بازيگران منطقه‌اي ديگر در آمايش و روند تحولات عراق نوين باعث اتخاذ استراتژي‌هاي سياسي امنيتي ويژه ايران در قبال اين واقعيات شده است. حضور شيعيان در رأس هرم سياسي عراق، عنصر كردي، مسائل مرزي، منافع بازيگران منطقه‌اي و... از جمله دغدغه‌هايي است كه رويكردهاي استراتژيك ايران در عراق را توجيه و تبيين مي‌نمايد. چنانچه اين كاركردها و ويژگي‌ها مورد توجه قرار نگيرد، تأثيراتي منفي بر روند توسعه و امنيت مناطق مي‌گذارد و به عنوان تهديدي در برابر توسعه عمل خواهد كرد. اما اگر مورد توجه قرار گيرد و در فرايند برنامه ريزي توسعه و آمايش شهرستان قصر شيرين، به كار گرفته شود، اثرات مثبتي از خود به جاي مي‌گذارند و از تهديد به فرصت تبديل مي‌شود.

The major root of the problems that occur in each country can be found within its borders. A regional imbalance between development of the border regions and local areas has a negative impact on national security of any nation. Borders greatly affect border interactions; the prosperity and decline of cities and areas and their influence depends on whether the boundary line created new roles for them or not, will disrupt their natural areas. Border areas of country's west because of vicinity with Iraq geographical and political conditions has characteristics of its own and is an integral part of it. This study seeks to answer the question, With regard to the past, the future and border functions of the West of the country and its impact on national security, what is the explanation?” The present research has a descriptive methodology gather the required data through library and field studies, questionnaire and interview with regional experts, and then from the data collected entered to SPSS software environment and results of the interviewed experts was analyzed. After analyzing the findings, it was determined that border developments in Qasr-e Shirin area heavily influenced by the political situation and developments in Iraq. The presence of America extra-regional actor and other regional actors in preparation and developments process of the new Iraq makes Iran political and security strategies in the face of these realities. The presence of Shiite in top of Iraq's political pyramid, Kurdish element, border issues, the interests of regional actors are concerns that justify and explain these strategic approaches of Iran in Iraq. If these functions and features are disregarded, influence negatively on the region's development and security and will act as a threat to development. But if considered and used in the process of development planning and city planning of Qasr-e Shirin , influence positively and the threat becomes opportunity.