طراحي و اعتبار يابي مدل ارزشيابي عملكرد وظيفه ‌مدار مديرگروه آموزشي

Designing and Validating a Model for the Function-based Performance Evaluation of Department chairs

هدف از اين مقاله شناسايي شرح وظايف مديران گروه­هاي آموزشي در دانشگاه­هاي دولتي وابسته به وزارت علوم، تحقيقات و فناوري اطلاعات كشور ايران است تا بر مبناي آن، الگويي براي ارزشيابي از عملكرد مديرگروه آموزشي ارائه شود. روش پژوهش تركيبي با طرح اكتشافي است كه طي دو مرحله كيفي و كمي با استفاده از نظريه داده بنياد انجام شد. با انجام مطالعات كتابخانه­اي و بررسي اسناد و مدارك موجود شرح وظايف مديرگروه آموزشي به كمك نرم­افزار تحليل داده­ هاي كيفي مكس كيو.دي.اي[1] استخراج شد. بدين منظور كار تحليل محتوا طي سه مرحله كدگذاري باز، محوري و انتخابي انجام گرفت و تعداد 1297 كد باز استخراج شده و پس از آن در قالب 26 مولفه (كدهاي محوري) و 6 مقوله ­هاي اصلي( كدهاي اختياري) دسته­بندي شد. هم­چنين 17 مصاحبه با متخصصان و صاحب­نظران حوزه آموزش عالي انجام شد. انتخاب نمونه ­ها بر اساس روش نمونه ­گيري هدفمند بود. با پياده­ سازي و تحليل و كدگذاري متن مصاحبه­ ها، تعداد 1503 كد استخراج و در قالب 31 مولفه و7 مقوله اصلي دسته­بندي شدند. مقايسه دو الگوي شرح وظايف حاصل از تحليل مباني نظري و مصاحبه هاي پژوهش منجر به الگوي نهايي شرح وظايف مديرگروه آموزشي شد كه داراي 7 مقوله ­ي اصلي و 42 مولفه بود. مقوله ­هاي اصلي شرح وظايف مديرگروه آموزشي عبارتند از رهبري گروه، كسب شايستگي­ها و مهارت­ها، تعاملات، مربي­گري، مديريت اجرايي، ايجاد تغيير و تنوع و ارتقاي كيفيت. به منظور برازش الگوي مذكور، براي اجراي مطالعه ­اي جنبي، تعداد 40 مديرگروه از دانشگاه­هاي دولتي انتخاب شدند. برازش الگو طي سه مرحله و محاسبه آماره ­هاي مورد نياز، منجر به حذف 7 گويه و تاييد مدل نهايي با 113 گويه شد. اين ابزار مي­تواند در بازبيني شرح وظايف مديرگروه آموزشي در آيين نامه مديريت دانشگاه­ها و نيز سنجش وضع موجود و خودارزشيابي عملكرد توسط ساير مديران گروه­ها مورد استفاده قرار گيرد.

This study aimed to gather a comprehensive list of duties and job descriptions for department chairs in public universities affiliated with Ministry of Science, Research, and Technology of Iran, so that it can be used as a basis for performance evaluation of the head of department in humanities. It was a combined qualitative-quantitative research conducted heuristically using Grounded Theory. The required data was extracted from the related resources through library research. The gathered data was analyzed in MAXQDA software. The analysis was done through open, axial and selective coding; the 1297 extracted open codes were classified into 26 components (axial codes) and 6 main categories (selective codes). In addition, views of higher education experts were gathered through a total of 17 interviews. By implementing, analyzing and coding interview texts, 1503 codes were extracted and classified into 31 components and seven main categories. The data sampling method was purposive sampling. The two job description patterns obtained from theoretical data and data from interviews were combined to form the final job description model consisting of seven main categories and 42 components. The main categories of a job description for the heads of departments are: leadership, qualification acquisition, interactions, mentoring, executive management, creating change and diversity, and quality improvement. To test the goodness-of-fit, a peripheral study was performed in which 40 heads of department from public universities were selected to complete a questionnaire. The process consisted of three phases and resulted in the elimination of seven items, giving a final model with 113 items. The proposed instrument can be used in reviewing job descriptions of department chairs in university regulations or to assess the status quo and self-evaluate the performance by other department chairs.