تجلي پيامبر در خواب صوفيه

The Presence of the Prophet (Muhammad) in Sufi Dreams

«خواب» و «رؤيا» در آثار صوفيه، از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است، به گونه‌اي كه بعضي از معروف‌ترين كتب عرفاني، بخش ويژه‌اي براي خواب و رؤيا و انواع آن اختصاص داده‌اند. از جمله والاترين خواب‌ها نزد صوفيه و مشايخ آن، «خواب ديدن پيامبر گرامي اسلام» است. در اين گفتار، تنها به خواب‌هايي از پيامبر(ص) پرداخته مي‌شود كه در مهم‌ترين آثار منثور صوفيه در طي چهار قرن (قرن چهارم تا هشتم) نقل شده است. اين خواب‌ها از منظر موضوعي و محتوايي، تفكيك و تبيين گرديده است، و اولين خوابي كه از ايشان ديده شده و مهم‌ترين خواب ايشان در كتب مورد بررسي و همچنين از تأثير و نتيجه اين خواب‌ها و رؤياها سخن مي‌رود. همچنين در آغاز اين مقاله به تفصيل دربارۀ خواب و رؤيا و ديدگاه‌هاي مختلف مشايخ صوفيه نسبت به آن در منابع مورد بحث، سخن رفته است.

“Dreams” and “visions” appear to have special status in Sufi books so that some of the extremely famous mystical books devote a special section to dream and its different types. According to Sufi scholars, one of the extremely prominent dreams is assumed to involve “the divine presence of the holy prophet (Muhammad)”. The present study is aimed at investigating those dreams about prophet that are cited in the most significant Sufi books during the four centuries (i.e. from Fourth to Eighth Centuries AH). These dreams are characterized on the basis of content. Moreover, this article aimed to study the very first dream about the prophet and the most important one observed in the explored sources. The effects and results of these dreams are also described. It is noteworthy that the outset of the current study is dedicated to presenting a comprehensive introduction about the concept of dream and perspectives of different Sufi scholars about it.