نقد و بررسي تشبيه در مثنوي ِاسرارخودي اقبال لاهوري

A survey on simile in Iqbal Lahori's Masnavi-e-Asrar-e-khodi

اقبال در مثنوي اسرار خودي، از عناصر بياني مختلفي، بخصوص تشبيه، براي بيان انديشه­ ها و مفاهيم و معاني اندرزگونه ي خود بهره جسته است. اين جستار بر آن است تا از طريق استفاده از جامعه آماري، ساختارهاي تشبيه ي موجود در اسرارخودي اقبال را مشخص و انواع تشبيهات و عناصر تشكيل دهنده ي آن ها را باز نمايد. مبناي اين مقاله از جهت ساختاري بر اساس معرّفي و تحليل انواع تشبيهاتاز جهت عناصر و موّاد بكار رفته، حسي و عقلي بودن طرفين، فشردگي و گستردگي ساختارتشبيهات، مفرد و مركب بودن طرفين، شكل و وجه ­شبه در اسرارخودي ، استوارگرديده و روش كار بر پايه ي توصيف و تحليل داده­ ها، از ديدگاه اسلوب­هاي بلاغت است. ضمن اينكه در پايان، بر اساس جداول آماري، جايگاه انواع تشبيه در اسرارخودي اقبال نشان داده شده است. با انجام اين پژوهش در مي ­يابيم كه تشبيه در اسرار خودي از عناصربياني مهم براي بيان انديشه ­هاي اقبال بوده و در اشكال مختلفي به كار رفته است.

Iqbal has benefited different expression elements such as simile inhisMasnavi-e-Asrar-e-khodi(selfsecrets) to state advisory contents and meanings. In this research it has been attempted to indicate similes structuresand their components in Masnavi-e-Asrar-e-khodi, using the statistical population. Structurally speaking, This research has been conducted on the basis ofintroducing and analyzing different kinds of similes, from the perspectives of used elements, beingintuitive or rational (the parties), complexity of the similes' structure, singularity or plurality of the parties, point of similarity and its form in Asrar-e-khodiand the method is the description and analysis of data, From the rhetoric point of view. In the end, the place of different simile types in Iqbal'sAsrar-e-khodiis demonstratedaccording to the statistical tables. The results prove that simile inIqbal'sAsrar-e-khodi is among the important expression elements to state his thoughtsand has been used through various forms.