استقبال و معارضة حزين لاهيجي در قصايد

Pastiche and confronting of Hazin Lahiji in Odes

حزين لاهيجي از شاعران و علماي برجستة سدة دوازدهم هجري است كه بيشتر ايّام خود را در هند گذرانيده است. وي تقريباً به همه موضوعات علمي عصر خود تسلّط داشته و دربارة آنها دست به نگارش زده است. وي با اينكه شاعري را به عنوان هنر اول خود محسوب نمي‌كند و مقام علمي او فراتر از شاعري او است، صاحب اشعار فراواني در قالب‌هاي گوناگون: غزل؛ قصيده؛ قطعه؛ تركيب‌بند؛ رباعي و مثنوي است. برجستگي و امتياز وي در زمينة شاعري، بيشتر در غزل هاي اوست. حزين چهل قصيده دارد كه اغلب محتواي آنها را، توحيد، نعت حضرت رسول(ص)، مدح و منقبت حضرت علي (ع) و پيشوايان دين تشكيل مي دهد. منقبت حضرت علي(ع) پربسامدترين قصايد اوست. وي در قصايد خود به ترتيب از انوري، خاقاني، سنايي، سعدي و ناصرخسرو استقبال كرده و با همان وزن و قافيه و رديف و با پاره‌اي كلمات و مضامين مشترك اشعار خود را سروده است. ارادت او به پيامبر (ص) و حضرت علي (ع) و ساير ائمه (عليهم‌السلام)، باعث شده است تا در مقابل مدّاحان متملق مثل انوري به معارضه برخيزد و با ذكر نام آنها اشعارشان را سحر، و مدايحشان را دروغين جلوه دهد و در برابر آنها، اشعار خود را سحر حلال و بيان صدق معرفي نمايد. اين مقاله با روش كتابخانه اي و به شيوه ي تحليل محتواي قصايد به بررسي اين موضوع و انطباق قصايد حزين با شاعران ياد شده مي پردازد .

Hazin Lahiji is one of the sublime poets and scientists of 12th century A.H. and spent most of his lifetime in India. He was a master in almost all of the scientific fields of his time and wrote about them. Although he has not considered poetry as his first talent and his scientific rank is higher than his being a poet, he has written many poems in different formats of Sonnet, Ode, Tarkib band (composite-tie), Quatrain and Masnavi. The reputation of his poems is mostly for his sonnets. Hazin has 40 Odes which are often about theism and praising the prophet of Islam, Imam Ali and other religious sublimes and praising Imam Ali is the most frequent theme of his Odes among others. He has pastiched poems of Anvari, Khaghani, Sanayi, Sa’di and Naser Khosrow, respectively and wrote poems with the same rhythm, rime, word order and some common words and contents. His devotion to Prophet Mohammad and Imam Ali made him confront flattering panegyrists such as Anvari and mentioning their names, make their poets seem witchery and their praise untruth and introduce his poems as the truth and real intimacy. In this study it has been attempted to compare Hazin’s Odes with other poets’, using library method and analysis of contents of the Odes.