بررسي تفاوت نگاره هاي عبدالصمد شيرازي در دربارشاه طهماسب صفوي و گوركانيان هند

Investigating the Differences of Abd-Al-Samad Shirazi’s Paintings in the Courts of Shah Tahmasp and Goorkanis of India

عبدالصمد، از نقاشان فعال دربار صفوي، در جواني به دعوت حاكم زمان به هند رهسپار شد تا پايه گذار مكتبي از نقاشي باشد كه با اصول نقاشي ايراني آغاز شد.در اين پژوهش سعي شده است به معرفي نگاره هاي نگارگر در فاصله زماني 1535م./921ه. تا حدود 1600م./986ه.پرداخته شود.در اين زمان عبدالصمد در نگارخانه سلطنتي سه پادشاه با سه نوع اعتقاد مشغول به كار است: شاه طهماسبِ شيعه؛ همايون شاهِ سني مذهب و اكبرشاه با اعتقاد به آيين اكبري. بنابراين به بررسي تفاوت هاي نگاره هاي اين هنرمند در دوره زماني مذكور پرداخته مي شود.با توجه به اهميت شخصيت هنري عبدالصمد و نفوذ بي بديل وي در هنر هند، لازم است پژوهش هايي در باب شناساندن اين نگارگر گران مايه به جامعه هنري انجام شود.روش تحقيق با توجه به نياز به بررسي نگاره هاي باقي مانده، مقايسه ايي و تحليلي انتخاب شده و با استفاده از منابع كتابخانه اي و مشاهده به انجام رسيده است.تفاوت هاي بارزي در نگاره هاي انتخابي از دوره هاي كاري نگارگر مشاهده مي شود كه نتيجه اعمال سليقه پادشاه در كار هنري نگارگر است زيرا اصول به كار رفته، با شيوه آغاز كار هنرمند همخواني نداشته و آن را تنها مي توان ناشي از فضاي جديد فكري حاكم بر محل كار هنرمند دانست.

Abd-Al-Samad, one of the active painters of the Safavid court, was invited in his youth to India by the ruler of the time to establish a school of painting which was started with the principles of Iranian painting. In this study it has been attempted to introduce his paintings in the time interval of 1535 to 1600. In this period, Abd-Al-Samad was busy, working in the royal painting workshop of three kings with three different types of beliefs: the Shiite Shah Tahmasp I, the Sunni Shah Humayun and Akbar Shah who believed in Akbari doctrine. Hence, the differences of this artist’s paintings are investigated in the above mentioned period. Regarding the importance of Abd-Al-Samad’s artistic personality and his unparalleled influence on Indian art, this research aims at making this valuable painter known to the artist society. Given the need for examining the remaining paintings, the research method was selected to be comparative-analytic and library resources as well as observations have aided the research being carried out. Plain differences in the paintings selected from the working periods of the painter may be observed which are the results of the king imposing his own taste on the painter’s work of art, because the used techniques are not similar to what he started and it can be implied that the artist continued his work in a new mental environment of his work place.