فرهنگ تحفه السعاده

Introducing of Tohfat Al-Sadat of Mahmoud Ebn Sheykh Ziya

مطالعه ي نسخه هاي خطي، سبب شناخت بيشتر فرهنگ اجتماعي، زبان و واژگان پركاربرد قديمي، اصطلاحات متداول و تحوّلات تاريخي قرون گذشته مي شود. در اين مقاله ابتدا به اهميّت گرد آوري لغت و جايگاه فرهنگ نامه ها در زبان فارسي اشاره شده و سپس به معرفي نسخه خطي «فرهنگ تحفه السعاده » و جايگاه آن در گسترۀ فرهنگ نويسي در هند پرداخته شده است. اين فرهنگ چند زبانه(فارسي، عربي، تركي و هندي) تاليف «مولانا محمود بن شيخ ضياء الدين محمد» است كه در سال 916 هجري نوشته شده است. اين نويسنده در زمان اسكندر شاه بن بهلول لودهي پادشاه دهلي زندگي مي كرده است. مولف اين اثر با ذكر لغت ها با ترتيب الفبايي به شرح وتفسير آنها مي پردازد و در بيشتر مدخل ها، معادل هندي، تركي يا عربي واژه را ذكر مي كند؛ آنچه اين فرهنگ و شناخت آن را مهم جلوه مي دهد، ذكر شواهد و مثال هايي است كه مولف از شاعران قرن ششم، هفتم و هشتم مي آورد. اين اثر به لحاظ اشتمال بر واژگان چند زبانه و گستردگي واژگان معادل به عنوان يكي از حلقه هاي فرهنگ نويسي در هند، قابل توجه است كه به روش توصيفي معرفي مي شود.

The study of manuscripts helps us to know some dominant social culture - old active words- current technical words and even historical reformation in the past times. In this essay we try to refer to the measure of the importance of collection of the words and the place of DICTIONARY in the Persian language and then will search about Tohfat Al_Saadat It has made by Molana Mahmoud Ebn Sheykh Ziya that has lived in 10th century. He lived in Eskandar Lodehi׳s period who ruled in India. Eskandar paid attention to Persian literature and in his period Persian became the informal language, so the author renamed his work as Farhang E Eskandari. In this era some Farhang namehs (dictionaries) have been composed like as Farhang _ Eskandari or Tohfatt Al_Saadat. Then Abdoul Ghader Ebn Molla Yahya has reworked it in the Safavid dynasty. His work has 166 pages that are included more than 4500 words. This collection has several kind of words in different stem or language such as Persian –Turkish –Mavara Al Nahri –Arabic and some of Indian words.