مطالعه تطبيقي ظروف جواهر نشان ايران و هند

A Comparative Study of Iranian and Indian Jeweled Containers

هنر جواهرنشاني در ايران و هند پيشينه‌اي ديرينه دارد. در برخي منابع به ظروف جواهرنشان صفوي اشاره شده ولي متأسفانه نمونه‌هاي اندكي از آن دوران باقي مانده است. هم‌چنين در برخي مستندات به تأثيرپذيري گوركانيان از اين هنر در عصر صفوي اشاره شده است. در اين مقاله ظروف جواهرنشان دو كشور به‌ويژه از قرن دهم قمري/ شانزدهم ميلادي تا دوران معاصر از لحاظ فرم، جنس، كابرد و شيوه ساخت مورد تطبيق قرار گرفته است. پرسش اصلي اين پژوهش عبارت است از: رابطه تأثير و تأثري ايران و هند در ساخت ظروف جواهرنشان چگونه است؟ در اين پژوهش بنيادي كه با روش توصيفي- تحليلي انجام يافته و مبتني بر منابع كتابخانه‌اي است، ظروف جواهرنشان شاخص دو كشور بر اساس كاربرد، جنس، تكنيك و نقش، مورد تطبيق قرار گرفته‌اند. نتايج اين پژوهش حاكي از آنست كه علي‌رغم تأثيرپذيري گوركانيان از ظروف جواهرنشان صفوي، غناي مواد اوليه بومي به تدريج منجر به تفاوت محصولات گوركاني شده و سبك جواهر نشاني گوركاني در دوره قاجار، ظروف جواهرنشان ايراني را تحت تأثير قرار مي-دهد.

Iran and India’s art of decorating with jewels has a longstanding background. In some sources it has been referred to the jeweled containers of Safavid dynasty, but unfortunately few samples have remained from that era. Some historical documents have referred to the influence of the Iranian fine art on Mughals. In this article it is tried that in addition to providing a background of Iran and India’s art of decorating with jewels, the jeweled containers of the two countries be compared in terms of form, material, use and construction method, especially since the sixteenth century until modern times. The main question is: the interaction between Iran and India in constructing jeweled containers? The present study which aims at comparing the jeweled containers of Iran and India and the interaction between them is a basic research which is descriptive and analytic. The data were collected through reading different library resources. The results indicate that despite the influence of Safavid bejeweled dishes on Mughals, the richness of indigenous raw materials of India lead to difference in products of Iran and Mughals regarding jeweled containers. Then, the Mughal’s style in decorating dishes with jewels during the Qajar dynasty affected Iranian jeweled containers.