احاديث آفرينش آدم «علي صورته»: چالش هاي فهم در سده هاي دوم و سوم هجري

Narrations about Creation of Adam on “His Image”:Challenges of Their Understanding in the Second and Third Centuries

احاديث خلق آدم «علي صورته» كه به طور گسترده در جوامع حديثي نقش بسته اند، در طي سده هاي متمادي زمينه اي براي چالش عقايدي ميان جريان هاي مختلف جهان اسلامي، به ويژه محدثان متكلمان بوده است. در پهنه تاريخي اين چالش ها، ويژگي سده هاي دوم و سوم از آن­روست كه در مسير مطالعه آنچه در اين برهه درباره احاديث ياد شده گذشته، به نكته هاي ارزشمندي درباره فضاي فكري در عصر شكل گيري مذاهب و علوم اسلامي و چگونگي گفت­و­گو ميان اصناف و طوايف دست يافت. پرسش اصلي در مقاله حاضر آن است كه در طي سده هاي دوم و سوم هجري، محدثان در عملكرد خود در نقل احاديث «علي صورته/ صورة الرحمن» تا چه حد به خطوط قرمز متكلمان در اين باره حرمت نهاده اند و ارزيابي متكلمان، در كليت مواجهه خود با اين احاديث، نسبت به امانت داري محدثان در نقل چه بوده است؟ روش مورد استفاده در پژوهش حاضر، در مواجهه با جنبه نقلي احاديث، گونه شناسي اسنادي- متني و در مواجهه فهمي با مسئله، روش تاريخ انديشه است.

Narrations about Creation of Adam on “His Image” existed widely in the hadith sources for a long time have been as groundwork for theological challenges among different trend of Islamic world especially between traditionists and theologians. In the historical zone of these challenges, the feature of second and third centuries is that a long with the study of these kinds of narrations, valuable points about the mindset of the period of appearance of religions and Islamic studies and the quality of dialogue among guilds and clans have been achieved. The primary question of this study is that in the second and third centuries, how much the hadith scientists considered red line of the theologian regarding the accounting of narration about creation of Adam on “His Image? On the other hand, what was the evaluation of theologian in dealing with these hadiths regarding bailment of hadith scientist in their quoting The method used in this study in dealing with the quoting of the hadith is text – document typology and in dealing with the way of its understanding is history of Idea