نقش عقل در فهم لوازم معناي حديث و گسترش مفهوم آن

The role of intellect in realization the properties of Hadith meaning and extension of its Understanding

عقل از ديدگاه اسلام داراي جايگاه ويژه و والايي است و به عنوان يكي از دو حجت خداوند بر مردم شمرده شده است؛ زيرا مي‌تواند بهترين راهنمايي‌ها را به انسان در امور گوناگون زندگي ارائه دهد. از سوي ديگر، حديث در دين اسلام دومين منبع دين‌شناسي است و درك درست از مفاد و معناي آن، نقش مهمي در دستيابي صحيح به مفاهيم و آموزه‌هاي ديني دارد. در اين مقاله، پس از تبيين جايگاه عقل از ديدگاه اسلام و حديث‌شناسان، نقش عقل در فهم لوازم معناي حديث و گسترش مفهوم آن، مورد بحث قرار مي‌گيرد. نتايج اين مقاله كه به روش توصيفي‌ـ تحليلي انجام شده، نشان مي‌دهد كه داده‌هاي عقلي، مفهوم بسياري از احاديث را روشن مي‌سازد، و محقّق را در فهم روايات ناظر به احكام كمك مي‌كند و مدلول روايات را به مصاديق مشابه تعميم مي‌دهد و حديث‌پژوه را به لوازم معناي روايات و دلالت‌هاي مختلف آن رهنمون مي‌سازد.

According to Islam, intellect has an especially high status and is considered as one of the two divine proofs for humans, since it can provide them the best guidance in different affairs. On the other hand, Hadith is the second source used in the Islamic theology. So correct understanding of its content and meaning has an important role in attaining accurate teachings of the religion. In the article at hand, the status of intellect from the viewpoint of Islam and hadith scholars is specified and then, the role of reason in understanding the meaning of hadith will be discussed. Findings of this research which have done by descriptive-analytical method reveal that the intellectual information elucidates the meaning of many hadiths and assists researchers to better understanding of the hadiths. Besides, it helps us to generalize the significations of the hadiths to similar instances and shows to the Hadith researcher the properties of the hadiths and their different implications