بازنمايي هويت نژادي در كتاب‌هاي درسي تاريخِ مدارس ابتدايي و دبيرستان در دوره پهلوي اول

Representation of Racial Identity in Elementary and High Schools History Textbooks during the First Pahlavi Era

از منظر برساخت‌گرايي، هويت به ‌عنوان يك عامل معناساز، نه يك امر ثابت كه سيال و متغير است. مؤلفه‌هاي اساسي هويت نيز طي زمان دچار تغيير و دگرگوني مي‌شوند. آموزش‌وپرورش از مهم‌ترين نهادهايي است كه دولت‌ها از طريق آن مي‌كوشند هويت مورد نظر خود را بر جامعه القا كنند. مهم‌ترين مولفه‌هاي ناسيوناليسم دولت پهلوي بر تاريخ و فرهنگ باستاني ايران ابتنا داشت و تأكيد بر آريايي‌نژاد بودن ايرانيان از عناصر اصلي آن محسوب مي‌شد. متون آموزشي تاريخ مدارس اين دوره،‌ تحت تأثير اين گفتمان و در پاسخ به نيازهاي سياسي و اجتماعي خاص آن توليد شده است. اين مقاله با استفاده از روش تحليل تاريخي بر آن است كه با بهره‌گيري از نظريه برساخت‌گرايي، به بازنمايي هويت نژادي دولت پهلوي در متون آموزشي تاريخ مدارس اين دوره بپردازد، و به اين سؤال پاسخ دهد كه مؤلفه نژاد چه جايگاهي در هويت‌سازي متون درسي تاريخ اين مدارس داشته است؟ يافته‌هاي پژوهش بر آن است كه هويت مبتني بر نژاد آريايي به ‌عنوان يك مؤلفه اساسي هويتي در متون درسيِ تاريخ مدارس اين دوره نمود خاصي يافته است. تأكيد بر برتري نژاد ايراني، پيوند با اروپاييان و تمايز از نژاد عرب از ويژگي‌هاي عمده اين نژادگرايي است.

From the constructivism point of view, identity as a meaningful factor is not a constant matter but is current and variable. Essential components of identity also change and transform over time. Education is one of the most important institutions in which governments tend to inspire their intended identity towards society. The most important nationalistic components of Pahlavi government were based on ancient Iranian history and culture, and emphasized on the Iranian as Aryans was one of its main elements. History textbooks of this era had been produced through the influence of this discourse and in answering to the especial political and social needs of it. Using historical analysis method and exercising constructive theory, the aim of this article is to represent the racial identity of Pahlavi government in History textbooks and answer this question that what is the position of the race in identity-making in History textbooks? Findings of this research shows that the identity based on Aryan race had especial presentation as the identity’s main component in History textbooks. Emphasizing on Iranian racial superiority, connection to Europeans and differentiating with Arab race are amongst the main features of this racism.