نقش فاكتورهاي هنجارهاي ذهني و كنترل رفتاري درك شده بر خود مراقبتي سالمندان مبتلا به استئوآرتريت زانو در شهرستان يزد

THE ROLE OF SUBJECTIVE NORMS an‎d PERCEIVED BEHAVIORAL CONTROL ON SELF-CARE AMONG ELDERLY PATIENTS SUFFERING FROM KNEE OSTEOARTHRITIS IN YAZD CITY

مقدمه: استئوآرتريت از شايع‌ترين بيماري‌هاي سيستم اسكلتي در سنين ميانسالي و سالمندي است. اين مطالعه با هدف تعيين نقش هنجارهاي ذهني و كنترل رفتاري درك شده بر خود مراقبتي در سالمندان مبتلا به استئوآرتريت شهرستان يزد انجام شد. روش‌ها: در يك مطالعه‌ي توصيفي–تحليلي در سال 1392 به روش مقطعي 87 نفر از سالمندان مراجعه كننده به مراكز درماني به‌صورت تصادفي انتخاب و وارد مطالعه شدند. ابزار مورد استفاده‌ پرسشنامه‌ي محقق ساخته‌ي سه قسمتي كه قسمت اول شامل متغيرهاي دموگرافيك و قسمت دوم سؤالات هنجارهاي ذهني و كنترل رفتاري درك شده و قسمت سوم سؤالات رفتاري بود. پرسشنامه‌ها به روش مصاحبه در طي مدت 2 ماه تكميل شده و داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS18 و آزمون‌هاي آماري T-Test و ANOVA و ضريب همبستگي در سطح 0/05 تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها: ميانگين نمره‌ي هنجارهاي ذهني، كنترل رفتاري درك شده و رفتارهاي خود مراقبتي به‌ترتيب 11/40±/81/85 از 110 نمره، 6/19±90/19 از 120 نمره، 5/84±44/93 از سقف 60 نمره بود. نتايج نشان داد بين هنجارهاي ذهني و كنترل رفتاري درك شده و خودمراقبتي با متغيرهاي دموگرافيك به‌ جزء تحصيلات و كنترل رفتاري درك شده (p=0/001)، بين سابقه‌ي ابتلا و خود مراقبتي (p=0/001) و كنترل رفتاري درك شده و وضعيت اقتصادي (p=0/002) ارتباط معناداري نبود و همچنين با آزمون پيرسون، همبستگي مستقيم و معنادري بين رفتار خود مراقبتي با كنترل رفتاري درك شده مشاهده گرديد (0/297 ) نتيجه‌گيري: باتوجه به همبستگي مثبت آماري كنترل رفتاري درك شده و خود مراقبتي، طراحي برنامه‌ي آموزشي در اين زمينه جهت عملكرد خودمراقبتي مورد نياز است و توصيه مي‌شود در برنامه‌هاي مداخله‌اي با توجه به نفوذ بالا و گسترده‌ي رسانه‌هاي جمعي، به استفاده از اين وسايل كمك آموزشي تأكيد بيشتري شود.

Background: Osteoarthritis (OA) is the most common joint disorder and the most prevalent cause of joint pain across the spectrum of middle age to elderly. The purpose of this study was to determine the role of subjective norms and perceived behavioral control on self-care among elderly patients with osteoarthritis who are suffering from OA in Yazd city, Iran. Methods: A cross-sectional study was conducted and 87 elderly who attained to health centers subjects through simple sampling methods. The data collection instrument was a questionnaire designed for the study which the first includes demographic variables, of subjective norms and perceived behavioral control Part II, and self-care behaviors categories of items Part III. The questionnaires completed by interview and data were analyzed by SPSS18 software using T-Test, ANOVA, correlation coefficient tests. Results: The mean score of the subjective norms, perceived behavioral control and self-care were 81.85±11.40 (The top 110 scores), 90.19±6.19 (The top 120 scores) and 44.93±5.84 (The top 60 scores), respectively. The results showed that between subjective norms and perceived behavioral control and selfcare with demographic variables except education and perceived behavioral control (P =0.001), the history of disease of self-care (P =0.001) and perceived behavioral control and economic status (P =0.002) were not a significant relationship, Also The results Pearson’s correlation test revealed that there was a significant correlation between self-care behaviors and perceived behavioral control (P =0.008, r=0.297). Conclusion: As for strong association between behavioral control and self-care that we found in our study and high influence and extension of mass media, it recommends to emphasis on using these methods as educational assistance devices in interventional programs in these medias.