بررسي تأثير مداخله‌ي آموزشي بر بهبود تبعيت از تغذيه در بيماران مبتلا به ديابت نوع دو مراجعه‌ي كننده به مراكز بهداشت جنوب تهران: كاربرد مدل اعتقاد بهداشتي

ASSESSING THE EFFECT OF EDUCATIONAL INTERVENTION ON PROMOTING NUTRITION ADHERENCE AMONG PATIENTS WITH TYPE 2 DIABETES REFEREE TO SOUTH HEALTH CENTER OF TEHRAN UNIVERSITY OF MEDICAL SCIENCES: APPLICATION OF HEALTH BELIEF MODEL

مقدمه: تبعيت از يك برنامه و رژيم غذايي در بيماران مبتلا به ديابت، يكي از اركان مديريت فردي ديابت است. سبك زندگي و از جمله آن‌ها رفتارهاي تغذيه‌اي نقش مهمي در پيشگيري و درمان ديابت دارد. با اين وجود تبعيت از رژيم غذايي ديابتي، يكي از مهم‌ترين چالش‌ها در كنترل ديابت است. لذا هدف اين مطالعه تعيين تأثير آموزش براساس مدل اعتقاد بهداشتي بر بهبود تبعيت از تغذيه درمبتلايان به ديابت نوع دو بود. روش‌ها: در اين مطالعه مداخله‌اي جمعيت مورد مطالعه، بيماران ديابتي نوع دو مراجعه كننده به مراكز بهداشت جنوب تهران بود. تعداد نمونه‌ها 216 نفر در نظر گرفته شد كه به 2 گروه مداخله و مقايسه تقسيم شدند. براي گروه مداخله طي يك ماه 6 جلسه‌ي آموزشي برگزار شد. اطلاعات لازم توسط پرسشنامه طي سه مرحله‌ي قبل، سه و شش ماه پس از آموزش از هر دو گروه جمع‌آوري گرديد و با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه‌ي 22 و با استفاده از آناليز واريانس براي تكرار مشاهدات و آزمون تي تست در سطح معنا‌داري كمتر از 0/05 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: قبل از مداخله آموزشي دو گروه از نظر اطلاعات دموگرافيك وسازه‌هاي مدلHBM و تبعيت تغذيه تفاوت معنا‌داري نداشت. اما بعد از مداخله اختلاف معناداري بين همه اجزا مدل اعتقاد بهداشتي حساسيت درك شده، شدت درك شده ،منافع درك شده ،موانع درك شده، راهنما براي عمل، تبعيت تغذيه و شاخص كنترل ديابت در گروه مداخله وجود داشت نتيجه‌گيري: يافته‌هاي پژوهش حاكي از آن است كه آموزش براساس مدل اعتقاد بهداشتي موجب بهبود تبعيت تغذيه بيماران مبتلا به ديابت خواهد شد و اين تأثيرات مدت طولاني پس از پايان آموزش نيز برقرار مي‌باشد.

Background: Adherence to diet is one of the basis of diabetes management in patients with diabetes. Regarding to diabetes control, healthy lifestyle including nutritional behaviors, play an important role in preventing and managing diabetes. However, compliance with a diabetic diet is one of the most important challenges in diabetes control. This study aimed at determining the effect of educational intervention on promoting nutrition adherence among patients with type 2 diabetes referee to south health center of Tehran University of Medical Sciences based on Health Belief Model. Methods: This interventional study was performed with216 type 2 diabetes patients as population study who referred to health centers in south of Tehran. Participants were randomly allocated to intervention and control groups. Questionnaires were completed by both groups at baseline, three and six months after intervention. Intervention group received intervention including during the month, six training sessions for 45 to 60 minutes for group training and Q & A With the package held at meetings to assess the diabetes-related complications. SPSS software version 22 utilized to data analysis using t-test and repeated measure analysis. Significance level was set less than 0.05. Results: Before the intervention, demographics and HBM constructs model were not significantly different in two groups. In intervention group, there were statistically significant differences between all parts of HBM after educational intervention (perceived susceptibility (p <0.001), perceived severity (p <0.001), perceived benefits (p <0.001), perceived barriers (p <0.001), cues to action (p <0.001)), also nutrition adherence (p <0.001) and HbA1c. there was no significant differences in control group after intervention. Conclusion: According to study results, it can be concluded that education through Health Belief Model can be effective to follow in terms of improved nutrition among patients with type 2 diabetes.