نقش واسطه اي خودكارآمدي در رابطۀ بين تكانشگري و مقابلۀ اجتنابي با عود مصرف مواد مخدّر

The mediating role of self efficacy in the relationship between impulsivity and evoidant coping with relapse in opioid dependence

پژوهش حاضر با هدف بررسي نقش واسطه­اي خودكارآمدي در رابطه بين تكانشگري و مقابله اجتنابي با عود مصرف مواد مخدر انجام شده است. طرح پژوهش حاضر توصيفي از نوع همبستگي بود. جامعه آماري پژوهش در برگيرنده كليّۀ افراد در حال ترك سوءمصرف مواد مخدّر با روش درمان نگهدارنده با متادون شهر تهران در سال 1396 بود. 129 نفر به روش نمونه­گيري در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوري اطلاعات در پژوهش حاضر شامل پرسشنامه كنترل شخصي، فرم كوتاه مقياس تكانشگري بارت (2013)، زيرمقياس مقابله اجتنابي اندلر و پاركر (1990) و مقياس خودكارآمدي شوارتز (1981) بود. سپس، داده‌ها توسط نرم‌افزار SPSS.v21 و AMOS.v23 و آزمون‌هاي آماري ضريب همبستگي پيرسون و تحليل مسير تجزيه‌ و تحليل شد. بر اساس يافته­هاي پژوهش، ارتباط معناداري بين تكانشگري، مقابله اجتنابي و خودكارآمدي با عودمصرف مواد مخدر وجود دارد. همچنين، نتايج تحليل مسير نشان داد كه خودكارآمدي در رابطه بين تكانشگري و عود مصرف مواد نقش واسطه­اي دارد. بنابراين، به نظر مي­رسد با طراحي مداخلات روان‌شناختي بر اساس خودكارآمدي مي‌توان عود مصرف مواد مخدر را در گروه­هاي در معرض خطر را كاهش داد. مضامين نظري و كاربردي نتايج ارائه شده در پژوهش حاضر مورد بحث قرار گرفته است

This study aimed to investigate the mediating role of self efficacy in the relationship between impulsivity and evoidant coping with relapse in opioid dependence. This study was a correlational – descriptive design. The study population was consisted of all individuals in addiction- quitting stage of Tehran city in 2017. 129 person were selected by available sampling method. Instruments for gathering data were personl control scale, short-form of Barratt impulsivity sclae (2013), subscale of evoidance copin (Endler & Parker, 1990) and Schwarzer self-efficacy questionnaire (1981). Then, the data were analyzed using SPSS.v21 and AMOS.v21 software and statistical tests such as Pearson correlation coefficient and Path Analysis. Based on study findings, there was a statistically significant relationship between impulsivity, evoidant coping and self efficacy with relapse among individuals in addiction- quitting stage. the results of path analysis indicated that self efficacy have mediating role in relationship between impulsivity and relapse to substance use. Therefore, by designing psychological interventions based on self efficacy can diminih the probability of relapse in at-risk groups. Theoretical and practical implications of presented results are also discussed