تحليل تاريخي روايت‌ها از كنش اقتصادي در ايران

Historical Analysis of Narrations on Economic Action

هدف اصلي اين مقاله توصيف اهميت متن‌هاي شنيداري، روايت‌‌ها و مجموعه‌هاي تاريخ شفاهي در تحليل­ هاي تاريخ اقتصادي ايران است كه با تكيه بر روايت‌هاي شفاهي موجود در مباحث اقتصادي نشان مي­دهد تا چه اندازه اين روايت­‌ها مي‌توانند برخي موضوعات مبهم اقتصادي را در تاريخ اقتصادي ايران روشن كنند. روايت‌هاي صنعتگران، تجار، تكنو كرات‌ها و كارآفرينان نه تنها به بيان مسائل و موضوعات جديدي براي تحقيق بيشتر پرداخته اند، بلكه روايت‌هاي جديد تحليل موضوعاتي كه پرونده­شان بسته شده را باز كرده­‌ا‌ند. به علاوه چون توصيف و تحليل تاريخ اقتصادي مي­‌تواند از شرح تحولات اجتماعي و سياسي سود ببرد ساير مجموعه‌­ها و روايت‌هاي شفاهي نيز به غني كردن اين گونه تحليل‌‌ها كمك كرده‌‌اند. اين مقاله از ميان موضوعاتي كه روايت‌هاي موجود به تحليل عميق آن در تاريخ اقتصادي ايران كمك كرده‌‌اند به روشن شدن نقش و ويژگي­‌هاي بنگاه­‌هاي خانوادگي در ايران و جايگاه كنش‌هاي غيراقتصادي كنشگران و فعالان اقتصادي، اعم از تجار و صاحبان صنايع، در فعاليت‌هاي بيشينه­­ ساز آن‌ها پرداخته است. روايت‌ها نشان مي­دهند بنگاه­‌هاي خانوادگي به علل و دلايل مختلف از جمله توجه به حفظ پيوندهاي خانوادگي بيش از يافتن راه‌­هايي براي گسترش فعاليت­‌هاي اقتصادي و بيشينه‌­ساز، اعتماد به اعضاي عضو بيش از اعضاي غيرعضو و گسترش اعضاي خانواده، به نسل دوم منتقل مي‌­شوند. همچنين اين مقاله بر اساس برخي روايت‌هاي شفاهي نشان داده است كه كنش­‌هاي خيرخواهانه و مسئولانه اجتماعي در كنار فعاليت­‌هاي منفعت‌جويانه آن‌ها گسترش يافته است.

The main aim of this paper is to explain the importance of narrative texts, and oral history collections for analyzing Iran economic history. Emphasizing oral narratives on economic subjects indicates that to what extent these narratives might clarify some vague economic issues in Iranian economic history. The narratives of industrialists, traders, technocrats and entrepreneurs on economic events could shed light not only on new issues for further research but also these new narratives opened up the analysis of issues that closed their case. In addition, since description and analysis in economic history could use other disciplines such as social and political history in order to explain narratives of other collections, this, in return, might enrich the analysis of narratives. The paper is also probed to explain the characteristics and role of Iranian family capitalism using oral narratives of industrialists, traders, technocrats and entrepreneurs. Their narratives indicated that family firms have moved safely to the second generation because of keeping family ties more than finding ways to expand economic and maximizing activities and trusting family members more than non-members. Based on some oral narratives, the paper attempts to show how charitable actions and social responsibility in these family firms expanded along with their beneficial activities.