پديد آورندگان :
نوروزي چاكلي، عبدالرضا دانشگاه شاهد تهران - گروه علم اطلاعات و دانش شناسي و علم سنجي , قضاوي، رقيه دانشگاه شهيد چمران اهواز , طاهري، بهجت دانشگاه شهيد چمران اهواز
كليدواژه :
شاخص هاي ارزيابي پژوهش , توليدات علمي , حوزه هاي علمي , رشته هاي علمي , ارزش گذاري , نرمال سازي
چكيده فارسي :
گرچه مقايسه عملكرد پژوهشي رشته هاي مختلف به دليل متفاوت بودن شرايط آنها امكان پذير نيست اما مراكز فعال در عرصه سياست گذاري پژوهش و فناوري،
همواره نيازمند مقايسه پژوهشگران و مؤسسه هاي پژوهشي هستند تا آنها را از ابعاد گوناگون از جمله توانمندي، كارايي، بهره وري، اثربخشي و مانند آن مورد
ارزيابي قرار دهند. مقاله حاضر بر آن است تا با در نظر گرفتن وجود تفاوت هاي بين عملكرد پژوهشي حوز ه هاي علمي مختلف و رشته هاي علمي مربوطه و از
طريق وزن دهي و ارز ش گذاري مؤلفه هاي مربوط به توليدات علمي (انتشارات) اين حوزه ها در شاخص هاي فعلي ارزيابي، اين شاخص ها را جهت ارزيابي
دقيق تر عوامل توليد علم در حوز ه هاي گوناگون و براي مقايسه با يكديگر تعديل كند. پژوهش از نوع مطالعات علم سنجي بوده كه با استفاده از روش هاي تحليل
محتوا و تكنيك ارزيابانه انجام شده است. جامعه اين پژوهش متشكل از نمون هاي 106 نفره و مشتمل بر پژوهشگران، فناوران، مديران پژوهشي و همچنين
مديران فناوري برتر كشوري است. به منظور مقايسه ارزش ها، داده هاي كمي حاصل از تعداد عملكردهاي پژوهشي افراد در جامعه مورد بررسي، با روش
آنتروپي شانون وزن دهي شد. همچنين با استخراج وزن هاي مربوط به ميزان اهميت هر يك از توليدات علمي بر اساس نظرات خبرگان (برگرفته از ساير
پژوهش ها) و تعديل آنها، يك وزن نهايي براي هر يك از توليدات علمي به دست آمد. براي تعيين نسبت ها از ماتريس هاي دو به دو استفاده شد. طبق نتايج
حاصله در حوزه فني و مهندسي اختراعات 0/142 در حوزه علوم پايه مقاله خارجي 0/074 در حوزه علوم انساني و اجتماعي كتاب 0/174 و در علوم پزشكي نيز مقاله خارجي 0/111 بالاترين وزن را نسبت به ساير قالب هاي اطلاعاتي دارند. با تقسيم وزن هاي به دست آمده براي هر يك از
شاخص هاي انتشاراتي، ارزش هر نوع از توليدات علمي در يك حوزه نسبت به توليدات علمي ديگر حوزه ها و ساير توليدات همان حوزه نسبت به يكديگر
حاصل گرديد. با استفاده از ارزش ها و نسبت هاي نرمال سازي شده شاخص هاي انتشاراتي حاصل از اين پژوهش، مي توان به نتايج دقيق و تعديل شده اي دست
يافت تا سياستگذاري عيني بر اساس اين نتايج امكان پذير و مبتني بر واقعيات باشد.
كليدواژه ها:
چكيده لاتين :
Because of different characteristics, the
research performance comparison of different
fields is not possible, but research and
technology policy makers need to compare
researchers and institutions and evaluate them
from various aspects, including capability,
performance, efficiency, productivity, and so
on. The present work aimed to consider the
differences between research performances of
various fields and weighting and valuating of
scientific production (publications) of that
field, justify and normalize them. The method
of research is scientometrics and performed
with using literature review, content analysis
and descriptive-survey techniques. A sample
(n=106) of the productive researchers in the
years 2008 to 2011 introduced by the
Ministry of Science, Research and
Technology in four areas: engineering, basic
sciences, social sciences and humanities, and
medical sciences. According to the questions
of research, researchers’ CV (by researcher
made checklist) was collected and analyzed.
To determine the weight and ratio of
publications, Shannon Entropy and AHP methods were used. According to the research
findings in the field of engineering,
inventions (0.142); in basic sciences ,
international papers (0.074); in humanities,
books (0.174); and also in medical sciences,
international papers (0.111) had the most
weights rather than other formats. According
to the amount and importance of formats in
various fields, the weight of publications is
different. The value of each format rather
than the others, calculated with matrix and by
division of obtained weights. With attention
to the previous literatures and approved
hypothesis of this research about differences
between indicators of various field it is
necessary to results of the research and
weighted publication indicators use for
evaluation, monitoring of research
performance and assessing the productivity
and efficiency of comparison of fields and
related disciplines to achieve real results
which is based on policy making. According
to the changes of publication practices over
time and changes in covering of evaluated
databases, it is necessary to revise the values
and the ratios constantly.
