سير آفاقي در سلوك عارفانۀ عطّار

عرفان اسلامي كه مُلهم از آموزه‌هاي وحياني است، به استناد آيۀ شريفۀ «سَنُريهم آياتِنا في الآفاقِ و في أَنفسِهم حَتّي يتَبيّنَ أَنّه الحقُّ» (فصّلت/53)، سلوك اهل طريقت را شامل سير آفاقي و سير أنفسي محسوب مي‌دارد.عطّار كه در شاهكارهاي منثور و منظوم عرفاني خود، به تبيين نحوۀ سلوك عارفانه پرداخته است، به سير آفاقي عنايتي ويژه داشته و سالك طريقت را بدان توجّه داده است.در انديشۀ عارفانه عطّار، سير آفاقي بر سير أنفسي تقدّم دارد. او به مصداق «المجاز قنطرة الحقيقة»، مشاهدۀ مظاهر عالم را، كه مظهر اسماء و صفات حق محسوب مي‌شوند، لازمۀ سلوك صوفيانه مي‌داند و درك كيفيّت ارتباط موجودات با يكديگر و با خالق هستي را باعث مشاهدۀ جلوه و جمال حق در عناصر خلقت مي‌شمارد.سير آفاقي عطّار، از مرحلۀ مادّه و طبيعت، تا مرحلۀ روح و جان و تا عالم ملكوت ادامه مي‌يابد. او با نگاه نافذ خويش، حجابهاي گوناگون را از چهرۀ مظاهر هستي بر مي‌دارد و به باطن آنها راه يافته، و حقيقتي واحد را در وجود ممكنات عالم، ساري و جاري مي‌بيند و در سايۀ نظريۀ وحدت شهودي خود، به مبدأ حقيقي جهان- كه نهايت آمال اهل عرفان است- متّصل مي‌گردد.