وحدت وجود از نگاه ملاصدرا

يكي از اساسي‌ترين اعتقادات عرفا و فلاسفه صدرايي اعتقاد به وحدت وجود است. مهم‌ترين مساله‌اي كه در فلسفه اسلامي بعد از مبحث اصالت وجود مورد بحث و بررسي قرار گرفته و موجب به وجود آمدن نحله‌هاي گوناگون فلسفي و عرفاني گشته است بحث از وحدت وجود و رابطه آن باكثرات موجود در عالم هستي مي‌باشد. فهم صحيح اين مساله موجب حل بسياري از معضلات فلسفي شده است. فيلسوف بلند پايه قرن يازدهم، ملاصدراي شيرازي نيز از مناديان وحدت وجود است و پس از جامي يگانه كسي است كه به اين عقيده شهرت يافته است. وي در كتاب كبيرالاسفار الاربعه، وجود را طبق برهان مانند «حكماي فهلوي» داراي وحدت تشكيكي دانسته، يعني حقيقت يگانه‌اي كه مراتب مختلفي دارد، او در همان كتاب (جزء دوم از سفر اول) نظر نهايي خود را در وحدت وجود بر وفق ذوق و عرفان آشكار ساخته و به اثبات وحدت شخصي وجود پرداخته است. بنابراين وي وجود ممكنات را «وجود فقري» خوانده كه تماماً شعاع و پرتو يك حقيقت‌اند و انديشه استقلال و كثرت درباره آن‌ها خيالي بيش نيست. و در نهايت عليت را به تشان برگردانده است. نگارنده در اين مقاله كوشيده است نظريه نهايي ملاصدرا را به دست آورده و يگانگي وحدت وجود از ديدگاه حكمت متعاليه با وحدت وجود عرفاني را نشان دهد.